تعریف مضاربه
اگر دو نفر با هم قرار داد ببندند که یکی از آنها مالی را به دیگری بدهد تا به آن مال معامله کند و اگر سودی به دست آمد یا هم تقسیم کنند، به چنین قرار دادی مضاربه می گویند. به کسی که مال را تحویل گرفته تا با آن معامله کند عامل می گویند(1016).
شرایط مضاربه
صفحه 327 نیاز به اسکن دارد.
احکام مضاربه
1 - اگر شخصی توری یا دامی به دیگری بدهد که به وسیله آن ماهیگیری کند و هر چه ماهی گرفت با هم تقسیم کنند این قرار داد مضاربه نیست بلکه معامله ای باطل است(1017).
2 - صاحب مال می تواند مال خود را به دو نفر مضاربه بدهد و چه آن دو به مقدار مساوی سود ببرند یا یکی از آنها بیشتر از دیگری و فرقی نیست که در عمل با هم مساوی باشند یا یکی بیش از دیگری کار انجام بدهد(1018).
3 - اگر صاحب مال دو نفر یا بیشتر باشند و مال خود را به یک نفر مضاربه بدهند مانع ندارد(1019).
4 - در تجارت کارهایی که به طور معمول به دیگران می سپارند مانند وزن کردن بار و حمل آن و امثال اینها، می تواند به اهلش بسپارد و مزد آنها را از سرمایه بدهد و اگر خودش آن را انجام داد می تواند مزد خود را از سرمایه بردارد و اما برای کارهایی که به طور متعارف خود عامل باید انجام دهد نمی تواند مزد بردارد(1020).
5 - اگر عقد مضاربه مطلق باشد؛ یعنی شرطی در آن نباشد، عامل هر گونه صلاح بداند می تواند تجارت کند اما نمی تواند نسیه بدهد مگر این که بین تجار نسیه دادن مرسوم باشد، ولی اگر عقد مضاربه مشروط باشد. عامل باید به شرط عمل کند و اگر به شرط عمل نکرد و خسارتی به بار آمد ضامن است و اگر سودی به دست آمد صاحب سرمایه شریک است(1021).
6 - عامل نمی تواند مخارج خود یا مخارج دیگران را از سرمایه بردارد مگر با اجازه مالک و اگر مالک اجازه باشد نباید در مخارج خود اسراف کند. و نیز نمی تواند از سرمایه کسی را مهمان کند یا سوغات بخرد مگر برای تجارت و به مصلحت تجارت باشد(1022).