مواردی که باید قضای روزه را به جا آورد و برای هر یک روزه یک مد طعام به فقیر بدهد:
1 - به واسطه عذری روزه نگرفته و بعد از ماه رمضان عذر بر طرف شده و تا رمضان سال بعد عمداً قضای آن را به جا نیاورده است(735).
2 - به واسطه عذری روزه نگرفته و بعد از رمضان عذر او برطرف شده و تا چند سال قضای آن را تاخیر انداخته (قضا و یک کفاره 10 سیری)، کفاره تکرار نمی شود(736).
3 - موقعی که عذر دارد، تصمیم او بر این است که بعد از برطرف شدن عذر، قضای روزه را به جا آورد و عذر بر طرف شد و پیش از آن که قضا که در تنگی وقت عذری برایش پیدا شود، قضای آن واجب و یک مد طعام احتیاط واجب است(737).
4 - در قضای روزه کوتاهی کند و وقت تنگ شود و در تنگی وقت عذری برایش پیش آید(738).
5 - مرضی دارد که زیاد تشنه می شود و روزه گرفتن برایش مشقت دارد؛ اضافه بر یک مد طعام، بنابر احتیاط واجب قضای آن را هم به جا آورد(739).
6 - زنی که زائیدن او نزدیک است و روزه برای حملش ضرر دارد و نمی تواند روزه بگیرد(740).
7 - زنی که زاییدن او نزدیک است و روزه برای خودش ضرر دارد و نمی تواند روزه بگیرد قضای آن را باید به جا آورد و بنابر احتیاط واجب برای هر یک روز، یک مد طعام بدهد(741).
8 - زنی که بچه شیر می دهد و شیر او کم است و روزه برای بچه ای که شیر می دهد ضرر دارد(742).
9 - زنی که بچه شیر می دهد و شیر او کم است و روزه برای خودش ضرر دارد، قضای روزه را باید به جای آورد و بنابر احتیاط واجب برای هر روز یک مد طعام به فقیر بدهد(743).
10 -! واسطه عذری، غیر مرض مانند مسافرت، روزه رمضان را نگیرد و عذر او تا رمضان سال بعد طول بکشد، قضای آن را باید به جا آورد و احتیاط مستحب آنست که برای هر روز یک مد طعام به فقیر بدهد(744).
احکام قضا و کفاره روزه
1 - لازم نیست قضای روزه را فوراً به جا آورد، ولی بنابر احتیاط واجب باید تا رمضان سال بعد انجام دهد(745).
2 - اگر چند ماه رمضان روزه قضا دارد، هر کدام را اول بگیرد اشکال ندارد، ولی اگر وقت قضای روزه آخرین ماه رمضان تنگ است؛ مثلاً ده روزه از رمضان آخر، قضا دارد و ده ورز به رمضان مانده است، باید اول قضای آن را بگیرد(746).
3 - انسان نباید در انجام کفاره کوتاهی کند، ولی لازم نیست، فوراً آن را انجام دهد(747).
4 - اگر کفاره بر انسان واجب شود، چند سال بر آن بگذرد و به جا نیاورد، چیزی بر آن اضافه نمی شود(748).
5 - اگر به سبب عذری مانند سفر، روزه نگرفته و پس از رمضان عذر او بر طرف شود و تا رمضان سال بعد، عمداً قضای آن را به جا نیاورد، باید علاوه بر قضا، برای هر روز یک مد طعام به فقیر بدهد(749).
6 - اگر روزه خود را با کار حرامی؛ مانند استمنا باطل کند، بنابر احتیاط واجب کفاره جمع لازم می شود؛ یعنی باید یک برده آزاد کند و دو ماه روزه بگیرد و به شصت فقیر طعام بدهد؛ اگر هر سه برایش ممکن نیست، هر کدام از آنها را که می تواند باید انجام دهد(750).
7 - کسی که قضای روزه رمضان را گرفته، اگر بعد از ظهر عمداً آن را باطل کند باید به ده فقیر، هر کدام یک مد طعام بدهد. و اگر نمی تواند طعام بدهد، بنابر احتیاط واجب باید سه روز پی در پی روزه بگیرد(751).
استفتاء
س - کسانی که نماز و روزه شان شکسته است و همیشه سر کارند، به جز تعطیلات، پس باید روزه های قضا شده را چگونه و کی به جا آورند؟
ج - باید در طول سال قضا نمایند، علی الاحوط(752).
س - زنی مدتهاست که یا حامله است و یا بچه شیر می دهد و در ماه رمضان نمی تواند روزه بگیرد، تکلیفش در موارد قضای روزه چگونه است؟
ج - وجوب قضا ساقط نیست(753).