نقش مرحوم آیت الله العظمى بروجردى(قدس سره) در ترویج مدارس دخترانه
داستان نقش مرحوم آیت الله العظمى بروجردى در ترویج مدارس دخترانه را به نقل از شماره بهار 1370 مجله فرهنگ، نشریه «مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگى» از خاطرات مرحوم دكتر محمد حسین مشایخ فریدنى بخوانید و به روشن بینى آن مرد بزرگ پى ببرید. نوشته است:
در سال 1324 وقتى ملك الشعراء بهار وزیر فرهنگ شد، مرا به سمت بازرس و سرپرست فرهنگ و اوقاف قم و كاشان و ساوه و محلاّت و گلپایگان به قم فرستاد. در آن ایام آیت الله العظمى مرحوم حاج آقا حسین بروجردى تازه به قم رفته بودند. ایشان بعد از رحلت «آیت الله سید ابو الحسن اصفهانى»، از سوى شیعیان جهان به سمت مرجعیت على الاطلاق انتخاب شده بودند.
بعضى از مردم ساده دل به تصور این كه وقتى مرجع تقلید در قم اقامت گزیند، مدارس دخترانه را باید تعطیل كرد، با جنجال تنها دبیرستان دخترانه قم را كه در جوار منزل مرحوم بروجردى بود، بسته بودند. این خبر كه به شهرستانهاى مجاور رسیده بود به تصور اینكه این حركت به فتوا و اشارت مرجع تقلید صورت گرفته است، شروع به بستن مدارس دخترانه و اهانت به عمارت مدرسه و معلمه ها كردند. از همین رو عازم قم شدم و نزدیك غروب رسیدم و بعد از زیارت و نماز به همراه مرحوم سیّد ابوالفضل تولیت(رحمه الله) به محضر آیت الله شرفیاب شدم. آیت الله وقتى اسم خانوادگى مرا شنید سخنان ملاطفت آمیزى درباره پدر و نیاكان بنده فرمودند كه بسیار موجب دلگرمى گردید. بعد مسئله بستن مدارس دخترانه را عنوان نمودم و عرض كردم شایع شده است این اقدام به اشارت جنابعالى صورت گرفته است. اگر چنین است بفرمائید تا اوامر عالى به صورتى مطمئن و محتشم كه موجب هتك حرمت و نوامیس مردم نباشد و از سوى دولت اجرا شود وگرنه هر نظرى دارید ابلاغ فرمائید. مرحوم آیت الله وقتى این گزارش را شنیدند، سخت ناراحت شدند و فرمودند مگر منِ طلبه مى توانم فتوا به حرمت تحصیل علم بدهم. چه كسى این حرفها را بر من مى بندد؟ نه، مدرسه ها را باز كنید درس نباید تعطیل شود. به نظر بنده این روشن بینى آن مرجع عالیقدر جهان تشیع سبب رواج علم و دانش بین دختران گردید و سبب پیدایش این همه دانش آموخته از بین نسوان از پزشك و پرستار و معلم و كارمند و سایر مشاغل گردید، تا بدان پایه كه در آغاز سال تحصیلى جدید 17/5 میلیون نفر دانش آموز كه حدود نیمى از آن از دختران هستند، راهى مدرسه ها مى شوند. در پایان لازم است چیزى از خانم مشكوه اولین مدیر مدرسه دخترانه قم از قول همسرم كه در همان سالها در قم به مدرسه مى رفت ذكر بكنم. مى گفت آن بانوى دانشمند به مسائل دینى و نظافت و بهداشت دختران اهمیت فوق العاده مى داد و مرا كه تازه به سبب مأموریت پدرم عازم قم شده بودم، مأمور كرده بود كه هر صبحگاه در آغاز درس در صحن مدرسه براى عموم قرآن بخوانم و گهگاه مرا مأمور مى كرد كه با دو مداد موهاى سر دختران كه ظن مى رفت نظافت را رعایت نمى كنند بررسى كنم و اگر به موردى برخورد مى كردم و اطّلاع مى دادم آنان را تنبیه مى كرد و مى گفت باید اینگونه دختران را به نظافت عادت داد و مسائلى را به ایشان آموخت. این مقال را براى تیمن و تبرك به شعرى منسوب به حضرت على(علیه السلام) كه در مقوله بحث ماست به پایان مى برم:
«ادبوا اولادكم بغیر آدابكم
لانهم خلقوا الزمان غیر زمنكم»(1967)
احترام به نام فاطمه
سكونى گوید: در حالى كه ناراحت و غمگین بودم به محضر امام صادق(علیه السلام) رسیدم. حضرت فرمود: «چرا ناراحتى؟» عرض كردم: دختر نصیبم شده است!
حضرت فرمود: «اى سكونى! سنگینى اش بر زمین و رزقش بر عهده خداست. زندگى او اجل تو را نزدیك نمى كند و از رزق تو نمى خورد.» سكونى گوید: والله غم و اندوهم را برطرف كرد. آن گاه فرمود: «چه اسمى بر او گذاردى؟»
عرض كردم: فاطمه. امام(علیه السلام) فرمود: «آه آه آه، سپس فرمود: حال كه اسمش را فاطمه گذاردى او را مورد بدگویى، لعن و كتك قرار نده.»(1968)
ارزش حجاب براى دختر در همه حال
به مشهد مقدس مشرّف شده بودم، براى اسكان چند روزه در مسافرخانه اى اطاقى تهیّه شد، در ساعت هاى اوّلیّه ورودم به مسافرخانه سر و صداى زیادى به گوش مى رسید و به كلّى مانع و مزاحم استراحتم بود، زیرا آن سر و صدا در داخل یكى از اطاق هاى مجاور اطاق ما بود و صداى مرد و دخترى به گوش مى رسید، كه دخترى از پدرش كتك مى خورد هم دختر فریاد مى زد و هم پدر بر سر دخترش داد مى كشید و معلوم نبود كه علّت چیست؟ وقتى كه سر و صدا آرام گرفت و دختر خاموش شد، نقل كردند كه این نزاع و داد و فریاد بین افراد خانواده ایست كه تازه از تهران براى زیارت آستان مقدّس امام هشتم حضرت علىّ بن موسى الرّضا(علیه السلام) وارد مشهد شده اند. و علّت نزاع و دعوا هم این بود كه دختر جوان 16 ساله اى كه هرگز رنگ حجاب ندیده و اصلاً نمى داند حجاب چیست و به همان حال در میان مسافران قطار خود را به مشهد رسانده حالا كه مى خواهند به حرم حضرت امام رضا(علیه السلام) مشرّف شوند پدر براى اوّلین بار به او دستور حجاب مى دهد و مى گوید باید چادر بر سر بگذارى و در حرم بیائى. ولى دختر از قبول این پیشنهاد خوددارى كرده و مى خواهد تغییر وضع ندهد و به همان حال به زیارت برود. لذا كار به مشاجره كشید و دعوا درگرفت و دختر از پدر خود كتك خورد. من از شما سؤال مى كنم آیا این عمل صحیح است؟ دخترى كه پیوسته با بدنى نیمه عریان و بدون اعتنایى به پوشش اسلامى از منزل بیرون مى آمده و میان جوانان كوچه و خیابان بى تفاوت راه مى رفته و احیاناً دوستى هاى عاشقانه برپا مى كرده هنگام رفتن به حرم آیا او را مى تواند مجبور به حجاب كند؟! بلكه وظیفه پدر آن است كه دختر باهوش و استعداد خود را با مبانى مذهبى آشنا كرده و از بد و خوب، زشت و زیباى امور براى وى بیان نماید، سپس از او انتظار داشته باشد.(1969)