تفكّر در احوالات دیگران عامل پشیمانى
«وَ أَصْبَحَ الَّذِینَ تَمَنَّوْاْ مَكاَنَهُ بِالْأَمْسِ یَقُولُونَ وَیْكَأَنَّ اللَّهَ یَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَن یَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ وَ یَقْدِرُ لَوْ لَا أَن مَّنَّ اللَّهُ عَلَیْنَا لَخَسَفَ بِنَا وَیْكَأَنَّهُ لَا یُفْلِحُ الْكَفِرُونَ؛(607) و آنها كه دیروز آرزو مى كردند بجاى او باشند (هنگامى كه این صحنه را دیدند) گفتند: «واى بر ما! گویى خدا روزى را بر هر كس از بندگانش بخواهد گسترش مى دهد یا تنگ مى گیرد! اگر خدا بر ما منت ننهاده بود، ما را نیز به قعر زمین فرو مى برد! اى واى گویى كافران هرگز رستگار نمى شوند!»
پشیمانى منافقان
«فَتَرَى الَّذِینَ فِى قُلُوبِهِم مَّرَضٌ یُسَرِعُونَ فِیهِمْ یَقُولُونَ نَخْشىَ أَن تُصِیبَنَا دَائرَةٌ فَعَسَى اللَّهُ أَن یَأْتِىَ بِالْفَتْحِ أَوْ أَمْرٍ مِّنْ عِندِهِ فَیُصْبِحُواْ عَلَى مَا أَسرَُّواْ فِى أَنفُسِهِمْ نَدِمِینَ؛ وَ یَقُولُ الَّذِینَ ءَامَنُواْ أَ هَؤُلَاءِ الَّذِینَ أَقْسَمُواْ بِاللَّهِ جَهْدَ أَیْمَنِهِمْ إِنَّهُمْ لَمَعَكُمْ حَبِطَتْ أَعْمَلُهُمْ فَأَصْبَحُواْ خَسِرِینَ؛(608) (ولى) كسانى را كه در دلهایشان بیمارى است مى بینى كه در (دوستى با آنان)، بر یكدیگر پیشى مى گیرند، و مى گویند: «مى ترسیم حادثه اى براى ما اتفاق بیفتد (و نیاز به كمك آنها داشته باشیم!)» شاید خداوند پیروزى یا حادثه دیگرى از سوى خود (به نفع مسلمانان) پیش بیاورد و این دسته، از آنچه در دل پنهان داشتند، پشیمان گردند! آنها كه ایمان آورده اند مى گویند: «آیا این (منافقان) همانها هستند كه با نهایت تأكید سوگند یاد كردند كه با شما هستند؟! (چرا كارشان به اینجا رسید؟!)» (آرى،) اعمالشان نابود گشت، و زیانكار شدند.»
پشیمانى گنهكار و قاتل
«فَبَعَثَ اللَّهُ غُرَابًا یَبْحَثُ فِى الْأَرْضِ لِیرُِیَهُ كَیْفَ یُوَرِى سَوْءَةَ أَخِیهِ قَالَ یَوَیْلَتَى أَ عَجَزْتُ أَنْ أَكُونَ مِثْلَ هَذَا الْغُرَابِ فَأُوَرِىَ سَوْءَةَ أَخِى فَأَصْبَحَ مِنَ النَّدِمِینَ؛(609) سپس خداوند زاغى را فرستاد كه در زمین، جستجو (و كندوكاو) مى كرد تا به او نشان دهد چگونه جسد برادر خود را دفن كند. او گفت: «واى بر من! آیا من نتوانستم مثل این زاغ باشم و جسد برادرم را دفن كنم؟!» و سرانجام (از ترس رسوایى، و بر اثر فشار و جدان، از كار خود) پشیمان شد.»