درس (68) قضاوت و شهادت
ان الله یامرکم ان تودوا الامانات الی اهلها و اذا حکمتم بین الناس ان تحکموا بالعدال.
خداوند به شما فرمان می دهد که امانتها را به اهل آن بدهید و چون میان مردم قضاوت و داوری کنید، از روی عدل حکم دهید.
(سوره نساء، آیه 58)
قضاوت(1226)
برقراری قسط و عدل در جامعه، بدون قوانین مدون و مجریان درستکار امکان پذیر نیست.
از آنجا که فقه، تئوری واقعی و کامل اداره انسان و اجتماع، از گهواره تا گور است(1227).
برای رفع خصومتها و پایان بخشیدن به نزاعها و بررسی دعاوی رساندن حقوق از دست رفته حقداران به آنها، قوانینی دقیق و قابل اجرا دارد و برای پیاده کردن آن قوانین نیز مجریان عادل و دارای شرایط مشخص کرده است که در این بحث به شرایط قاضی و برخی از مسائل قضاوت می پردازیم:
شرایط قاضی:
عقل و بلوغ
ایمان و عدالت
اجتهاد مطلق
مرد بودن
حلال زاده بودن
داناترین فرد شهر و حومه آن باشد (بنابر احتیاط واجب)
دارای قدرت حافظه باشد و فراموشکار نباشد (بنابر احتیاط واجب)(1228).
1 - کسی که شرایط قضاوت را ندارد، قضاوت کردن بر او حرام است(1229).
2 - کسی که شرایط قضاوت را دارد، اگر هیچکس نباشد که به این کار بپردازد، بر او واجب عینی است(1230).
3 - کسی که به خود اطمینان دارد که می تواند تکالیف قضاوت را بخوبی انجام دهد، عهده دار شدن امر قضاوت برای او مستحب است، ولی اگر به قدر کفایت باشند، بهتر آن است که ترک کند به خاطر خطرها و تهمتهایی که دارد(1231).