و اگر میتی وصیتی ندارد:
میت، زنی است که شوهر دارد: کفن و سایر مخارج تجهیز او بر عهده شوهر است. هر چند آن زن از خودش مالی داشته است.
میت غیر زوجه است: کفن و سدر و کافور و قیمت زمین برای دفن (اگر برای زمین دفن هم پول گرفته می شود) و مزد حمال و قبر کن و سایر مخارج تجهیز میت از اصل ترکه خارج می شود، و کفن میت حتی بر دیون و وصایا و حق ورثه نیز مقدم است(1214).
2 - آنچه بر مسلمانان واجب می باشد کفن کردن میت است، نه کفن دادن، گرچه آنهم مستحب است(1215).
نبش قبر
1 - نبش قبر مسلمان؛ یعنی شکافتن قبر او اگر چه طفل یا دیوانه باشد حرام است، مگر در این موارد:
میت در زمین غصبی دفن شده باشد و مالک زمین راضی نشود.
کفن یا چیز دیگری که با میت دفن شده غصبی باشد و صاحب آن راضی نشود که در قبر بماند.
چیزی از مال خود میت که به ورثه رسیده با او دفن شده و ورثه راضی نشوند که در قبر بماند، مگر آن که چیز مختصری باشد که ماندن آن در قبر اجحاف به ورثه نباشد که در این صورت احتیاط واجب آن است که قبر را نبش نکنند.
میت بدون غسل دفن شده باشد یا غسلش باطل بوده.
میت بدون کفن دفن شده باشد یا به غیر دستور شرع کفن شده باشد.
او را رو به قبله نگذاشته باشند.
برای ثابت شدن حقی، بخواهند بدن میت را ببینند.
میت را در جایی که بی احترامی به اوست؛ مثل قبرستان کفار یا جایی که خاکروبه می ریزند دفن کرده باشند.
برای یک مطلب شرعی که اهمیت آن از شکافتن قبر بیشتر است، قبر را نبش کنند؛ مثلاً بخواهند بچه زنده ای را از شکم زن حامله که دفن کرده اند بیرون آورند.
بترسند که دشمن یا درنده ای او را بیرون آورد یا سیل او را ببرد.
قسمتی از بدن میت که با او دفن نشده بخواهند دفن کنند، ولی احتیاط واجب آن است که آن قسمت را طوری در قبر بگذارند که بدن میت دیده نشود.
بدن میت از بین رفته و خاک شده باشد(1216).
2 - نبش قبر امامزداه ها و شهدا و علما و صلحا، اگر چه سالها بر آن گذشته باشد، در صورتی که زیارتگاه باشد حرام است، بلکه اگر زیارتگاه هم نباشد، بنابر احتیاط واجب نباید آن را نبش کرد(1217).
پرسش
1 - نماز بر میت و دفن وی در مسجد چه حکمی دارد؟
2 - آداب هندسی و معماری قبر چیست؟
3 - محرمات عزاداری کدام است؟
4 - مردی از دنیا رفته و نبست به مخارج کفن و دفن خود وصیتی ندارد، مخارج آن از کجا تامین می شود؟
6 - آیا قبرستانهای ویران و متروک را می توان تبدیل به مدرسه یا فضای آموزشی کرد؟