ضمان عامل و عدم آن
بدون تقصیر عامل، مال تلف شود - عامل ضامن نیست.
بدون تقصیر عامل، مال معیوب شود - عامل ضامن نیست.
با تقصیر عامل، مال تلف یا معیوب شود - عامل ضامن است.
تجارت سود نیاورد - عامل ضامن سود صاحب مال نیست.
تجارت ضرر بیاورد - عامل ضامن ضرر صاحب مال نیست.
شرط کرده بودند که خسارت بر عهده مالک باشد - عامل خسارت را ضامن نیست.
شرط کرده بودند که خسارت بر عهده هر دو باشد - عامل خسارت را ضامن نیست.
ولی در صورتی که شرط کرده باشد، اگر ضرری به مالک وارد شد عامل هم مثلاً یک بر روی دو یا یک بر روی سه از آن را بدهد اشکال ندارد - در صورت ضرر او هم ضامن است(1023).
عامل نمی تواند بدون اجازه مالک مال را به شخص دیگری به مضاربه بدهد و اگر اجازه هم بدهد باید مضاربه اولی را فسخ کنند و مالک با شخص دوم عقد مضاربه ببندد، یا قرار داد مضاربه بین مالک و عامل و شخص دیگری به اشتراک بسته شود(1024).
پرسش
1 - شرکتهای تعاونی مصرف از کدام قسم شرکت می باشد؟
2 - آیا ممکن است در معامله با مال مشترک ضرر متوجه یکی از شرکاء باشد؟
3 - موارد اشتراک و افتراق شرایط مالک و عامل در مضاربه چیست؟
4 - اگر مبلغی را به یک کارگاه تولیدی بدهد که مثلاً یک بر روی سه از سود تولیدات را به او بدهد صحیح است یا نه؟
5 - فرق شرکت با مضاربه چیست؟
6 - عامل چه نوع مخارجی را می تواند از سرمایه بردارد؟
7 - اگر تجارت ضرر بیاورد، در چه صورتی عامل ضامن ضرر صاحب مال خواهد بود.
درس (57) مزارعه، مساقات
یکی از قراردادهای اقتصادی در بخش کشاورزی مزارعه است.
مزارعه آن است که صاحب زمین، با زارع قرار داد ببندند که زمین را در اختیار زارع بگذارد تا زراعت کند و مقداری از حاصل آن را به صاحب زمین بدهد(1025).