تعریف شرکت
شرکت را باید به دو نوع تقسیم کرد: 1 - شرکت غیر عقدی 2 - شرکت عقدی (قرار دادی).
شرکت عقدی: به آن معنا است که دو نفر با هم قرار دادی ببندند که با مال مورد اشتراک خود معامله کنند. به این نوع شرکت شرکت اکتسابی هم می گویند.
شرکت غیر عقدی: عبارت است از بودن یک چیز برای دو یا چند نفر بدون قرار داد؛ مثل آن که مالی از کسی به چند نفر به ارث برسد یا شخصی فرد دیگری را در مال خود شریک کند(1009).
احکام شرکت
1 - شرکت عقدی، فقط در اموال صحیح است پس اگر دو نفر قرار داد ببندند که هر چه کارشان در آمد داشت با هم شریک باشند صحیح نیست، خواه عمل آنها یکنواخت باشد؛ مثلاً دو نفر خیاط با هم قرار بگذارند که هر چه در آمد داشتند با هم شریک باشند. یا عمل آنها متفاوت باشد؛ مانند خیاط و نساج، بلی اگر یکی از آنها نصف منفعت خود را به دیگری مصالحه کند به چیزی، و آن دیگری هم نصف منفعت خود را به همان چیز مصالحه کند اشکال ندارد(1010).
2 - اگر در عقد شرکت شرط کنند که هر دو با هم خرید و فروش نمایند یا هر کدام به تنهایی معامله کند، یا فقط یکی از آنها معامله کند، باید به قرار داد عمل نمایند(1011).
3 - اگر معین نکنند کدامیک از آنها با سرمایه خرید و فروش کند، هیچیک از آنان بدون اجازه دیگری نمی تواند با آن سرمایه معامله کند(1012).
4 - هر وقت یکی از شرکا تقاضا کند که سرمایه شرکت را قسمت کنند، اگر چه شرکت مدت داشته باشد، باید دیگران قبول کنند(1013).
5 - اگر یکی از شرکا بمیرد یا دیوانه شود، یا حاکم شرع او را از تصرف در اموالش منع کند، سایر شرکا نمی توانند در مال شرکت تصرف کنند(1014).
6 - اگر شریک چیزی را نسیه برای خود بخرد، نفع و ضررش مال خود اوست ولی اگر برای شرکت بخرد و شریک دیگر به آن معامله راضی باشد، نفع و ضررش برای هر دوی آنهاست(1015).
مضاربه
تعریف مضاربه
اگر دو نفر با هم قرار داد ببندند که یکی از آنها مالی را به دیگری بدهد تا به آن مال معامله کند و اگر سودی به دست آمد یا هم تقسیم کنند، به چنین قرار دادی مضاربه می گویند. به کسی که مال را تحویل گرفته تا با آن معامله کند عامل می گویند(1016).