اقسام حج
حج به تناسب موقعیت و محل زندگی مسلمان به سه دسته تقسیم می شود:
1 - قرآن
2 - افراد
3 - تمتع
نوع اول و دوم، مخصوص اهالی مکه و اطراف آن، تا فاصله 16 فرسخ می باشد که احکام و شرایط آن در کتب مفصل فقهی آمده است. ولی حجاج ایرانی و آنان که از بیرون مکه برای انجام حج می روند، باید نوع سوم را انجام دهند و قبل از اعمال حج باید عمره تمتع به جا آورند(857).
اعمال عمره تمتع و سیر مکانی آن
1 - به میقات (مثلاً مسجد شجره یا جحفه) می روند برای احرام.
2 - سپس عازم مسجد الحرام می شوند، برای انجام طواف و نماز طواف.
3 - بعد از آن در مسیر بین صفا و مروه برای انجام سعی.
4 - و آنگاه تقصیر می کنند و اعمال عمره تمتع تمام می شود (تقصیر مکان معینی ندارد)(858).
اعمال حج تمتع و سیر مکانی آن
1 - در مکه محرم می شوند به احرام حج تمتع.
2 - روزه عرفه (9 ذی حجه) به عرفات می روند برای وقوف در عرفات.
3 - شب عید قربان به مشعر الحرام می روند برای وقوف در مشعر.
4 - فردای آن شب (روز عید قربان) به منا می روند برای رمی حمره عقبه و قربانی و حلق یا تقصیر.
بعد از سه عمل روز عید، در منا می مانند برای بیتوته، یا به مکه می روند برای اعمال بعد از منا.
5 - اگر حاجی به مکه رفت، به مسجد الحرام می رود برای طواف حج و نماز آن.
6 - سپس به مسعی می رود برای انجام سعی بین صفا و مروه.
7 - باز به مسجد الحرام بر می گردد برای طواف نساء و نماز آن.
8 - پس از اتمام این اعمال، به منا بر می گردد برای ماندن شبهای 11 و 12 در آنجا و رمی جمرات سه گانه در روزهای 11 و 12 ذی حجه.
9 - بعد از ظهر روز دوازدهم حجاج از منا خارج می شوند و اعمال حج به پایان می رسد. کسانی که تاکنون، اعمال مکه (طواف حج، نماز طواف، سعی و طواف نساء) را انجام نداده اند، پس از برگشت به مکه آن اعمال را انجام می دهند(859).