سال خمسی
انسان از اولین روز بلوغ خود باید نماز بخواند و در اولین ماه رمضان روزه بگیرد و پس از گذشت یکسال از اولین در آمدی که به دست آورده است، خمس مازاد بر مخارج سال گذشته را بپردازد، بنابراین در محاسبه خمس، ابتدای سال، اولین درآمد و پایان آن گذشتن یک سال شمسی از آن تاریخ است.
پس؛ ابتدای سال برای:
کشاورز - اولین محصولی است که برداشت می کند.
و برای کارمند - اولین حقوقی است که دریافت می کند.
و برای کارگر - اولین مزدی که می گیرد.
و برای مغازه دار - اولین معامله ای که انجام می دهد(821).
مالی که از راههای زیر به دست بیاید، خمس ندارد:
1 - مالی که از میت به انسان ارث برسد.
2 - چیزی که به انسان بخشیده اند.
3 - جایزه هایی که دریافت کرده است.
4 - آنچه به عنوان عیدی به انسان داده اند.
5 - مالی که به عنوان مس یا زکات یا صدقه دریافت کرده است.
6 - مهریه ای که زن می گیرد(822).
چند مساله:
1 - اگر به واسطه قناعت کردن، چیزی از مخارج سالش زیاد بیاید، باید خمس آن را بدهد(823).
2 - اگر اثاثیه ای که برای منزل خریده، نیازش از آن برطرف شود، واجب است که خمس آن را بدهد، مثل آن که یخچال بزرگتری بخرد و به یخچال قبلی نیاز نداشته باشد(824).
3 - آذوقه ای که از درآمد سال برای مصرف سالش خریده؛ مانند برنج، روغن و چای، اگر در آخر سال زیاد بیاید، باید خمس آن را بدهد(825).
4 - اگر کودک غیر بالغ سرمایه ای داشته باشد و از آن سودی به دست آید، بنابر احتیاط واجب باید پس از بلوغ، خمس آن را بدهد(826).
5 - جهیزیه ای که به طور متناوب تهیه می شود با دو شرط خمس ندارد:
نتواند یکجا جهیزیه را تهیه کند.
مجبور باشد که هر سال مقداری از آن را تهیه کند، یا در آن محل، معمولاً هر سال مقداری از جهیزیه دختر را تهیه می کنند، به طوری که تهیه نکردن آن عیب است(827).