فهرست کتاب


آموزش فقه

محمد حسین فلاح زاده

خمس منفعت کسب

یکی از موارد هفتگانه خمس که بیشتر افراد جامعه را در بر می گیرد خمس چیزی است که از خرج سال انسان و خانواده اش زیاد بیاید.
برای روشن شدن این مسأله باید به پاسخ دو سؤال بپردازیم:
1 - مراد از خرج سال چیست؟
2 - آیا یک سال، با ماههای قمری محاسبه می شود یا شمسی و آغاز آن چه وقت است.

مخارج سال

اسلام به کسب و کار افراد احترام گذاشته و تامین نیاز خودشان را بر پرداخت خمس مقدم داشته است، بنابراین هر کس در طول سال می تواند تمام مخارج مورد نیاز خود را از در آمدش تامین کند و در پایان سال، اگر چیزی اضافه نیامد، پرداخت خمس واجب نیست، ولی پس از آن که به طور متعارف و در حد نیاز خود زندگی را گذراند، - نه در مصرف، زیاده روی کرد و نه در خود تنگ گرفت - اگر در پایان هم چیزی اضافه آمد، یک بر روی پنج آن را باید برای مصارف مشخصی بپردازد و چهار بر روی پنج آن را برای خود پس انداز کند.
پس، مراد از مخارج، تمام چیزهایی است که در زندگی خود و خانواده اش بدان نیاز دارد که به نمونه هایی از آن اشاره می کنیم:
خوراک و پوشاک.
اثاثیه منزل مانند ظرف، فرش و...
وسیله نقلیه ای که تنها برای کسب و کار نیست.
مخارج مهمانی.
مخارج ازدواج.
کتاب های مورد نیاز.
آنچه در راه زیرت مصرف می کند.
جوایز و هدایایی که به کسی می دهد.
صدقه و نذر و یا کفاره ای که پرداخت می کند(820).

سال خمسی

انسان از اولین روز بلوغ خود باید نماز بخواند و در اولین ماه رمضان روزه بگیرد و پس از گذشت یکسال از اولین در آمدی که به دست آورده است، خمس مازاد بر مخارج سال گذشته را بپردازد، بنابراین در محاسبه خمس، ابتدای سال، اولین درآمد و پایان آن گذشتن یک سال شمسی از آن تاریخ است.
پس؛ ابتدای سال برای:
کشاورز - اولین محصولی است که برداشت می کند.
و برای کارمند - اولین حقوقی است که دریافت می کند.
و برای کارگر - اولین مزدی که می گیرد.
و برای مغازه دار - اولین معامله ای که انجام می دهد(821).