اجزای فراموش شده نماز
1 - هیچیک از اجزای فراموش شده نماز، قضا ندارد، بجز تشهد و یک سجده که سهواً ترک شده باشد ولی سایر اجزاء واجب نماز اگر عمداً ترک شود، نماز باطل است و اگر واجبات غیر رکنی سهواً ترک شود، نماز باطل نیست و قضا کردن آن لازم نیست(556).
2 - اگر نماز گزار، سجده یا تشهد را فراموش کند، بنابر احتیاط واجب، پس از سلام نماز، بدون آن که صورت نماز را بر هم بزند، باید قضای آن را بجا آورد و سپس سجده سهوی که لازم شده است بجا آورد(557).
3 - اگر بین نماز و قضای تشهد یا سجده کاری کند که عمدی و سهوی آن، نماز را باطل می کند؛ مثلاً پشت به قبله کند، باید قضای سجده را به جا آورد و نمازش صحیح است(558).
4 - کسی که باید سجده یا تشهد را قضا کند، اگر برای کار دیگری هم سجده سهو بر او واجب شده باشد، باید بعد از نماز، سجده یا تشهد را قضا کند، بعد سجده سهو را بجا آورد(559).
پرسش
1 - شک بعد از وقت با شک بعد از سلام چه نسبتی دارند و مورد اشتراک آنها چیست؟
2 - شخص کثیر الشک، اگر در رکعت اول پس از سجده شک کند که یک سجده بجا آورده یا دو تا تکلیفش چیست؟
3 - اگر در نماز مستحبی شک بین 1 و 2 پیش آید، وظیفه اش چیست؟
4 - اگر ساعت 4 بعد از ظهر شک کند نماز عصر را خوانده یا نه تکلیف چیست؟
5 - اگر پس از اتمام نماز، نماز احتیاط یا سجده سهو را سهواً انجام ندهد، تکلیف چیست؟
6 - در چه صورتی ممکن است نماز احتیاط و سجده سهو، هر دو واجب شود، مثالی بزنید.
7 - اگر ناز احتیاط و سجده سهو، هر دو واجب شود، کدام را باید مقدم بدارد، چرا؟
8 ظن در افعال نماز چه حکمی دارد. دو مثال بزنید.
درس (33) نماز مسافر
و اذا ضربتم فی الارض فلیس علیکم جناح ان تقصروا من الصلوه...
هرگاه در زمین راه می پیمایید (به سفر می روید) بر شما باکی نیست که نماز را کوتاه کنید...
(سوره نساء، آیه 102)
انسان باید در سفر، با شرایطی که خواهد آمد، نمازهای چهار رکعتی را دو رکعت (یعنی شکسته) به جا آورد:
1 - سفر او کمتر از هشت فرسخ شرعی (560) نباشد.
2 - از اول مسافرت قصد پیمودن هشت فسخ را داشته باشد.
3 - به حد ترخص برسد.
4 - در بین راه، پیش از رسیدن به چهار فرسخ از قصد خود برنگردد.
5 - قصد ندارد پیش از رسیدن به هشت فرسخ از وطن خود بگذرد، یا ده روز یا بیشتر در جایی بماند.
6 - برای کار حرام سفر نکند و خود سفر هم حرام نباشد.
7 - بیابانگرد نباشد.
8 - شغل او مسافرت نباشد(561).