حکم اشیاء چرمی
1 - اشیایی که از اجزاء بی روح حیوان تهیه شده پاک است، هر چند ذبح شرعی نشده باشد، بنابر این لباسهای پشمی، کرکی، مویی، پاک است، هر چند غیر مسلمان آن را ساخته باشد و یا در بازار غیر مسلمین به فروش می رسد، ولی اگر از حیوان حرام گوشت باشد، نماز خواندن با آن لباس باطل است(244).
2 - اشیائی که از اجزاء روحدار حیوان خون جهنده دار تهیه شده باشد نجس است، مانند چیزهایی که از چرم تهیه می شود؛ مانند کفش، کیف، کلاه، کمربند، کاپشن، دستکش و بند ساعت(245).
3 - چیزی که معلوم نیست چرم است یا نه محکوم به طهارت است(246).
4 - چیزی که معلوم نیست از اجراء حیوان خون جهنده دار است یا از حیوانی که خون جهنده ندارد محکوم به طهارت است؛ مانند کمربندی که معلوم نیست از پوست مار است یا غیر آن(247).
5 - چیزی که از چرم حیوان خون جهنده دار تهیه شده، مانند کفشی که معلوم است از چرم گاو دوخته اند، اگر ذبح شرعی آن معلوم نیست؛ یعنی نمی دانیم به طریق شرعی ذبح شده یا نه، مساله اقسام مختلفی دارد، بدین شرح:
از مسلمانان خریداری می شود و ساخت کشور اسلامی است: پاک است.
از مسلمان خریداری می شود ولی ساخت کشور غیر اسلامی است؛ مثلاً در بازار کویت کفشی می خرد که ساخت ایتالیا است: نجس است، مگر آن که معلوم شود ذبح شرعی شده و وارد کننده مسلمان، با احراز این که ذبح شرعی شده وارد کرده است.
از غیر مسلمان خریداری می شود ولی ساخت کشور اسلامی است؛ مثلاً در لندن کفشی می خرد که ساخت سوریه می باشد: پاک است.
از غیر مسلمان خریداری می شود و ساخت کشور غیر اسلامی است: نجس است.
از مسلمان می خرد لیکن معلوم نیست از چه کشوری است: پاک است.
از غیر مسلمان می خرد ولی معلوم نیست از چه کشوری است: نجس است(248).
فرآورده های لبنیاتی
فرآورده های لبنیاتی که از حیوان حلال گوشت زنده گرفته می شود؛ مانند شیر، ماست، پنیر، کشک، کره و خامه که از گاو و گوسفند می باشد، همگی پاک و خوردن آن حلال است، هر چند شخص کافر آن را تهیه کرده باشد و یا در بازار غیر مسلمان به فروش برسد و یا از کشورهای غیر اسلامی وارد کرده باشند، مگر آن که انسان یقین کند که با بدن کافر تماس پیدا کرده و نجس شده است و شک و احتمال کافی نیست و نیازی به تحقیق و جستجو ندارد(249).
دو حکم کلی
1 - همه چیز در عالم پاک است، مگر یازده چیز و هر آنچه با اینها برخوردی موثر داشته باشد(250).
2 - هر چیز نجس حرام است، ولی هر حرامی نجس نیست(251).