فهرست کتاب


آموزش فقه

محمد حسین فلاح زاده

وظیفه مساله گو

1 - اگر مساله گو در بیان فتوای مجتهد اشتباه کند (مساله ای را اشتباه بگوید) واجب است به آنها که از او یاد گرفته اند اطلاع داده و رفع اشتباه کند(52).
2 - اگر شخصی فتوای مجتهد را برای دیگری بگوید، سپس فتوای مجتهد در آن مساله عوض شود، بر آن فرد واجب نیست به کسی که از او مساله شنیده است، تغییر فتوی را اطلاع دهد، گرچه احتیاط مستحب است(53).

حکم اختلاف در دستیابی به فتوای مجتهد

دو نفر بر خلاف یکدیگر فتوای مجتهد را نقل کنند: گفته هیچکدام قبول نیست.
مکلف از خود مجتهد مساله ای را به گونه ای شنیده و دیگری برخلاف آن بیان می کند: آنچه از مجتهد شنیده معتبر است.
آنچه در رساله مجتهد است بر خلاف چیزی است که از او شنیده: آنچه از مجتهد شنیده معتبر است.
آنچه در رساله مجتهد نوشته شده با آنچه که دیگری نقل می کند سازگار نیست: در صورتی که رساله اشتباه نداشته باشد، آنچه در رساله است معتبر می باشد. مگر آنکه مساله گو بگوید که مجتهد، از رای خود که در رساله است عدول کرده.
مساله ای در یکی از رساله های مجتهد به گونه ای است و در رساله ای دیگر، به گونه ای دیگر: رساله ای که تاریخ نوشتن آن (توسط مجتهد) متاخر است مقدم می باشد. (مانند موارد اختلاف تحریر الوسیله با رساله توضیح المسائل امام خمینی (قدس سره) که آنچه در تحریر الوسیله آمده مقدم است(54).

چند مساله

1 - اگر مجتهد در بیان فتوای خود اشتباه کند، واجب است اطلاع داده و رفع اشتباه کند(55).
2 - اگر فتوای مجتهد عوض شود، چنانچه فتوای گذشته اش موافق احتیاط باشد اعلام فتوای جدید به مقلدان واجب نیست. ولی در صورتی که فتوای گذشته موافق احتیاط نباشد، واجب است فتوای جدید را اعلام کند(56).
3 - گمان به این که فتوای مجتهد چنین و چنان است، برای عمل به آن (و نقل) کافی نیست (بلکه باید اطمینان به آن داشته باشد) مگر آن که این گمان از ظاهر گفته مجتهد یا گفته مساله گو و یا آنچه در رساله نوشته شده به دست آمده باشد و به طور خلاصه می توان گفت، گمان حجت نیست مگر از ظاهر گفته مجتهد یا ناقل فتوای او به دست آمده باشد(57).