فهرست کتاب


آموزش فقه

محمد حسین فلاح زاده

راههای بدست آوردن فتوای مجتهد:

شنیدن از خود مجتهد.
شنیدن از دو یا یک نفر عادل.
شنیدن از یک نفر مورد اطمینان.
دین در رساله مجتهد که اشتباه نداشته باشد(30).

عدول از مجتهدی به مجتهد دیگر

عدول از غیر اعلم به اعلم، بنابر احتیاط، واجب است.
عدول از مجتهدی به مجتهد دیگر که از نظر علمی با هم مساوی هستند، جایز نیست، در صورتی که به فتوای آن مجتهد عمل کرده باشد.
عدول از اعلم به غیر اعلم، جایز نیست.
عدول از مجتهدی که مدتی از او تقلید می کرده و اکنون معلوم شده است که اهلیت فتوی نداشته، واجب است.
عدول از مجتهدی که یکی از شرایط مرجعیت را از دست داده؛ مثلاً دیوانه شده یا فراموشی به او دست داده، به مجتهد جامع الشرایط: واجب است.
عدول از مجتهدی که تاکنون از او تقلید می کرده و اکنون از دنیا رفته است به مجتهد زنده، جایز، بلکه احتیاط مستحب است.
عدول از مجتهد زنده به مجتهد مرده: بنابر احتیاط واجب جایز نیست. هر چند قبلاً از او تقلید می کرده و پس از مرگ وی به مجتهد زنده رجوع کرده است(31).

چند مساله:

1 - عدول از مجتهدی به مجتهد دیگر عبارت است از عمل کردن به فتوای آن دیگری، و احتیاج به اجازه مرجع تقلید سابق ندارد(32).
2 - اگر مجتهد اعلم در مساله ای فتوا نداشته باشد، مقلد می تواند به مجتهد دیگری که در آن مساله فتوا دارد رجوع کند و بنابر احتیاط واجب باید آن مجتهد که به فتوایش رجوع می شود از دیگران اعلم باشد(33).
3 - اگر فتوای مجتهد در مساله ای عوض شود، باید به فتوای جدید عمل کند و باقی ماندن بر فتوای گذشته جایز نیست(34).
4 - اگر مقلد نسبت به تغییر فتوای مجتهد شک کند، می تواند طبق فتوای قبلی عمل نماید تا مساله روشن شود(35).
5 - فرا گرفتن مسائل شک و سهو و غیر اینها از مسائلی که غالباً مور احتیاج مکلف است، واجب می باشد، مگر در جایی که اطمینان دارد مساله ای برایش پیش نمی آید(36).