18. فریادگر حق
فرض الله... الامر بالمعروف مصلحة للعامة(153)
حضرت فاطمه علیه السلام فرمود: خدادوند امر به معروف را برای مصلحت جامعه و عامه مردم واجب کرده است.
آرام اما با متانت و وقار از خانه در آمد، زنان بنی هاشم گرد وجودش را گرفتند و به سوی مسجد روان شدند.
مسجد غلغله بود. مهاجرین و انصار از هم پیشی می گرفتند، انگار جمعیت می خواست دیوارهای مسجد را هم بشکند. تنها پاره تن رسول خدا در میان زنان بنی هاشم به مسجد رسید و در پس پرده ای که به دستور او آویخه بودند قرار گرفت.
نفسها در سینه ها حبس شده بود و یادگار رسول خدا نیز ساکت و خاموش ایستاده بود، سکوتی که یک دنیا حرف در آن بود.
فاطمه علیه السلام به اجتماع مردم می آمد و از حقایق سیاسی و اجتماعی مردم دفاع می کرد و همه این آمدنها در باشکوه ترین جلوه حیا، عفاف، وقار و متانت انجام می گرفت. رفتار و گفتار او و همه معصومان گواه این واقعیت دینی است که امر به معروف و نهی از منکر بر بانوان نیز واجب است.
البته امر به معروف و نهی از منکر واجب کفایی است. یعنی اگر گروهی به قدر کافی به این کار همت گمارند از عهده دیگران برداشته می شود.
بنابراین بهتر است بانوان در مواردی که مردان به تنهایی از عهده این واجب الهی برنمی آیند و یا مواردی که در مورد بانوان است، اقدام کنند و بکوشند که در انجام این واجب الهی خود مرتکب گناهان دیگر نشوند.
معروف و منکر
در فرهنگ دینی به تمامی واجبات و مستحبات معروف و به تمامی مکرهات و محرمات منکر گفته می شود. بنابراین امر کردن افراد جامعه به کارهای واجب و مستحب امر به معروف و بازداشتن آنها از کارهای حرام و مکروه نهی از منکر نامیده می شود.
البته تنها درباره واجبات و محرمات ما موظفیم امر به معروف و نهی از منکر کنیم. معروف ها مانند:
نماز - روزه - رعایت حجاب - اجرای عدالت - و احترام به والدین.
منکرها مانند: حرام خوری - ظلم و ستم - جلوگیری در برابر نامحرم - چشم چرانی - قمار بازی - اذیت و آزار والدین - دزدی - ارتکاب قتل و ریختن آبروی مومن.
جلوگیری از گناه در جامعه
پیشگیری از بروز گناهان علنی در جامعه، از راه قوانین و مجازاتها به تنهایی کارساز نیست. حضور مامور در گوشه و کنار جامعه و نظارت همیشگی ناممکن است، بهترین راه مقابله و پیشگیری، ایجاد انگیزه عمومی بر این کار است. ابتکار اسلام در زمینه پیشگیری و مقابله با گناهان اجتماعی، از طریق نظارت مردمی امر به معروف و نهی از منکر نام دارد. اهمیت امر به معروف و نهی از منکر تا آنجاست که پیامبر خدا افراد یک جامعه را به سرنشینان یک کشتی تشبیه نموده است که اگر یکی از آنها گوشه ای از کشتی را سوراخ کند، نه تنها به خود بلکه به دیگران نیز آسیب می رساند و همگان باید از کار او جلوگیری کنند.