جمع بندى و چکیده دعا
این دعاى پربار وپرمعنا مرورى است بر تمام تاریخ بشر، از آدم (علیه السلام) تا خاتم (صلی الله علیه و آله) و از خاتم (صلی الله علیه و آله) تا پایان دنیا ودر آن، درود فرستاده مى شود بر تمام صالحان و پرهیزکارانى که از آغاز تا پایان جهان بوده و خواهند بود و پیام هاى متعددى دارد، از جمله:
1. ما هرگز گمان نکنیم که اگر در راه صلاح و تقوا به توفیق الهى گام برمى داریم، تنها کسانى هستیم که این مسیر را مى پیماییم. پیش از ما میلیون ها نفر و بعد از ما نیز میلیون ها نفر دیگر از صالحان و نیکان خواهند بود که راه تقوا و طاعت الهى را مى پیمایند و این درحقیقت مانع غرور ماست اگر در راه تقوا سیر کنیم.
2. درود بر آن ها و طلب رحمت الهى براى همه رهروان این راه، نوعى حق شناسى و قدردانى از آن هاست که این راه را در گذشته پیموده اند و یا در آینده مى پیمایند.
323
3. با توجه به صفات متعددى که امام (علیه السلام) براى پرهیزکاران امم پیشین و براى اصحاب راستین پیغمبراکرم (صلی الله علیه و آله) و تابعان آن ها ـ کسانى که در مکتب آن ها درس تقوا آموختند ـ و همچنین تمام کسانى که تا دامنه قیامت راه آن ها را مى پیمایند شمرده است روشن مى شود که ارزش آن ها از کجاست و چرا و چگونه باید بر آن ها درود بفرستیم و براى آنان رحمت الهى را بطلبیم و این درسى است براى همه ما و به تعبیر دیگر، نشان مى دهد که آن ها اسوه و سرمشق ما در این راه بوده اند، همان گونه که ما سرمشقى براى آیندگان خواهیم بود، ان شاءالله.
4. بخش آخر این دعا نشان مى دهد که این درود و رحمت الهى چه آثار فوق العاده گران بهایى دارد و چگونه در دنیا و آخرت به سراغ انسان مى آید، او را از تنگناها مى رهاند و به محل امن و امان بهشت مى رساند و این بشارتى است براى ما و براى همه پویندگان این راه.
324
دعای پنجم
وَکَانَ مِن دُعَائِهِ (علیه السلام)
لِنَفْسِهِ ولِأَهْلِ وَلاَیَتِهِ
از دعاهاى امام (علیه السلام) است
براى خود و دوستان و علاقه مندانش
دعا در یک نگاه
این دعا، همان گونه که از عنوان آن برمى آید، دعایى است که امام (علیه السلام) در آن نعمت هاى فراوانى اعم از معنوى و مادى (و غالباً معنوى) از خداوند متعال براى خود و تمام علاقه مندانش درخواست مى کند که طبعاً همه علاقه مندان را تا دامنه قیامت شامل مى شود.
در این دعا امام (علیه السلام) پانزده بار درود و صلوات بر پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله) مى فرستد. در بخشى از آن به صورت «صَلِّ على محمّدٍ وآلِه» و در بخش دیگرى «اللهمَّ صلِّ على محمّدٍ وآلِه» و در بخش دیگرى «فصل على محمد وآله» و در پایان، بار دیگر «اللهمّ صلِّ على محمّدٍ وآلِه» دو بار تکرار شده است.
در بخش اوّل که شش بار به صورت «صلِّ على محمّدٍ وآلِه» ذکر شده، اشاره به بعضى از صفات جلال و جمال خدا مى کند و بعد درود مى فرستد و سپس
325
تقاضاى خود را عرضه مى دارد، ولى در بخش هاى دیگر چنین نیست که همواره صفات جلال و جمال خدا را ذکر فرماید، بلکه در بسیارى از موارد بعد از درود و صلوات بر پیغمبر و آلش خواسته خود را به پیشگاه خدا بیان مى دارد.
326