مطلع
آیات قرآن با مسأله وحدت وجود ابداً سازگار نیست و شاید بتوان گفت که بیش از نیمى از آیات قرآن وحدت مصداقى را دفع مى کند که به ده مورد از آن ها اشاره مى کنیم:
گروه اول: آیات خلقت
در بسیارى از آیات قرآن مسائل مربوط به خلقت و آفرینش مطرح شده است. خلقت آسمان ها و زمین، خلقت حیوانات و گیاهان و بالاخره آفرینش انسان. (393)
ازجمله مى خوانیم: (وَمِنْ آیاتِهِ أَنْ خَلَقَکُمْ مِنْ تُرابٍ ثُمَّ اِذا أَنْتُمْ بَشَرٌ تَنْتَشِرُونَ وَمِنْ آیاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْواجاً لِتَسْکُنُوا اِلَیْها وَجَعَلَ بَیْنَکُمْ مَوَدَّةً وَرَحْمَةً اِنَّ فِى ذلِکَ لاَیاتٍ لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ وَمِنْ آیاتِهِ خَلْقُ السَّماواتِ وَالاَْرْضِ وَاخْتِلافُ أَلْسِنَتِکُمْ وَأَلْوانِکُمْ اِنَّ فِى ذلِکَ لاَیاتٍ لِلْعالِمِینَ)؛ «از نشانه هاى او این است که شما را از خاک آفرید، سپس انسان هایى شدید و در روى زمین انتشار یافتید. و از نشانه هاى او این که همسرانى از جنس خود شما براى شما آفرید، تا در کنار آن ها آرامش یابید، و در
(319)
میانتان مودت و رحمت قرار داد، در این نشانه هایى است براى گروهى که تفکر مى کنند. و از آیات او آفرینش آسمان ها و زمین و تفاوت زبان ها و رنگ هاى شماست، در این نشانه هایى است براى عالمان». (394)
اگر معتقد باشیم که واقعاً یک وجود حقیقى بیشتر نیست خالق و مخلوق چه معنایى دارد؟ آفرینش آدم از خاک، آفرینش انسان ها از نطفه، تطورات جنین، آفرینش آسمان ها و زمین چه معنایى دارد؟ بنابراین عقیده وحدت مصداقى در تناقض آشکار با آیات خلقت است.
گروه دوم: آیات مربوط به عبادت
در بسیارى از آیات قرآن مردم دعوت به عبادت خداوند شده اند و انواع عبادات در آیات قرآن منعکس است و حتى از آیه شریفه 56 سوره ذاریات استفاده مى شود که یکى از اهداف خلقت انسان همان عبادت است: (وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالاِْنسَ إِلاَّ لِیَعْبُدُونِ).
مطابق عقیده وحدت مصداقى، عابد و معبودى وجود ندارد و همه یکى است. چه کسى سجده براى چه کسى مى کند؟ آیا خداوند خودش را پرستش مى کند؟ براى خود روزه مى گیرد و نماز به جا مى آورد؟
بنابراین با اعتقاد به وحدت مصداقى و شخصى تمام آیات مربوط به عبادت زیر سؤال مى رود.