2. توجّه به یاد نیک
از دعاهای حضرت حضرت ابراهیم علیه السلام این بود که: خدایا نامم به نیکی باقی بماند.(وَ اجْعَلْ لِی لِسٰانَ صِدْقٍ فِی الْآخِرِینَ)(1)
انسان اگر بداند که در قبال کاری که انجام می دهد نامش به خیر و نیکی برده می شود، حس تلاش در او زنده می گردد.
یاد نیک برای دیگران نیز انگیزه بخش است، در یکی از مساجد عکس بچه های شاگرد اول مدرسه را نصب کرده بودند. همین کار به ظاهر کوچک سبب رقابت در میان بچه های محله شده بود و آنان را برای بهتر درس خواندن و حضور بیشتر در مسجد تشویق و با انگیزه می کرد.
جوان فلسطینی و لبنانی وقتی می بیند دوستش که خود را به آب و آتش زده تا ملتش عزیز بماند، در پایتخت کشوری دیگر خیابانی به نام او ثبت می شود، اشتیاق پیدا می کند تا او نیز نام و یاد وراهش را ادامه دهد.
3. تأثیرگذاری راه و رسم پدران
آشنایی و توجه به شغل و کار یا آئین و رسوم پدران و نیاکان، موجب گرایش فرزندان به آن کار و فعالیت ها شده و در آنان انگیزه ایجاد می کند. بسیاری از بچه ها اشتیاق دارند که شغل و راه و رسم پدرانشان را ادامه دهند؛ فرزند نجّار دوست دارد نجّار شود، فرزند عالم، هنرمند، پزشک، متخصص و... دوست دارد کار پدر را ادامه دهد. به هر حال کارهایی که پدران و اجداد انجام داده اند، غالبا به نسل های بعد منتقل می شود.
بسیاری از رسم ورسومات خوب اجتماعی و فرهنگی مثل برگزاری مجالس
1. سوره شعراء، آیه 84.
ص:130
بزرگداشت اهل بیت ویا فعالیت برای حمایت از محرومان ویتیمان وبیماران و یا تأسیس مراکز آموزشی پژوهشی، میراثی است که از نسل های قبل به نسل های بعد رسیده و بچه ها از کودکی آموخته اند و انگیزه برای ادامه کار پیدا کرده اند.
4. گرایش های ملّی و قومی
استفاده ی صحیح از احساسات قومی و ملی می تواند در ایجاد روحیه ی نشاط و انگیزه مؤثر باشد.
افراد زیادی هستند که در مورد محله ای که در آن زندگی کرده اند، ده یا شهری که در آن متولد شده و یا کشوری که در آن بزرگ شده اند، حساس بوده و احترام و اهمیت فوق العاده ای قائل هستند. مثلا دوست دارند اگر می خواهند مدرسه و درمانگاهی بسازند، در همان مناطق بسازند. حال اگر این احساسات در مسیر درست بهره برداری شود، باعث آبادانی می شود وگرنه بسیار خطرناک است.
رسول خدا صلی الله علیه و آله در جنگ احد سه پرچم آماده کرد: پرچمی را به عنوان نماینده مهاجرین به دست علیّ بن ابی طالب علیهما السلام داد و پرچمی را به نماینده قبیله اوس وپرچم دیگری را به نماینده خزرجیان سپرد.
این حسّ وطن دوستی، می تواند وحدت جمعی پدید آورده و انگیزه ها را تقویت کند.