34. بررسی پیوسته مشکلات
برای بالا بردن انگیزه افراد باید دو اتاق فکر داشته باشیم؛ یکی امکان ارتبط دائمی و فراوقتی افراد جهت طرح و بیان و رسیدگی به ناله ها و نامه ها و شکایت ها و دیگری به بررسی طرح های جدید که از هر سو می رسد،
1. سوره نساء، آیه 136.
2. سوره فصّلت، آیه 30.
3. سوره انبیاء، آیه 68.
ص:91
بپردازد. همین اندازه که افراد بدانند گوشی برای شنیدن ناله آنها وکسانی برای پیگیری کار آنها وجود دارد، انگیزه پیدا می کنند.
35. نظارت بر ناظرین
اگر مردم بدانند که بر کار ناظرین نیز نظارت می شود، دقّت کار بیشتر می شود. در قرآن می خوانیم که هرگاه از شقاق و اختلاف میان زن و شوهر نگران شدید، یک داور از طرف مرد و یک داور از طرف زن مسأله را بررسی و داوری کنند و اگر این داوران قصد جدّی برای اصلاح داشته باشند، خداوند به آنان توفیق می دهد. در پایان می فرماید: داوران بدانند که بر داوری آنان خداوند علیم و خبیر ناظر است.(إِنَّ اللّٰهَ کٰانَ عَلِیماً خَبِیراً)(1) یعنی قاضی و داور نیز باید زیر نظر باشد.
در دعای کمیل می خوانیم: «وکنتَ انتَ الرّقیبَ علیهم من ورائهم و الشاهد لِما خَفِیَ عَنهُم»، خداوندا! تو فرشتگان را مأمور ثبت و ضبط کارهای من قرار داده ای و خود نیز بر آنان ناظر و شاهد هستی تا چیزی مخفی نماند.
36. پاکدلی و جرأت
بسیاری از افراد بی انگیزه می گویند پیشنهادات و نظرات ما پی در پی رد می شود، بخاطر آنکه مسئولان نمی خواهند بپذیرند که از دیگران طرح و حرف نو صادر شده است و یا می گویند گرچه طرح ما با زبان پذیرفته شد، ولی مدیر ما جرأت عمل ندارد.
بنابراین پذیرفتن طرح ها برای بالا بردن نشاط و انگیزه بسیار کارساز است و به همین دلیل مدیر باید گزارش کارها را از افرادی بگیرد که گرفتار
1. سوره نساء، آیه 35.
ص:92
حسادت و زبونی نباشند وگرنه افراد حسود حاضر نیستند کمالات دیگران را به زبان یا قلم و گزارش درآورند و افراد زبون نیز به خاطر روحیه تملق و خودباختگی، حاضر نیستند حقیقت را آنگونه که باید گزارش دهند. زیرا با گرفتن یک هدیه و یا به خاطر ضعف روحی که دارند، مسائل را واژگونه جلوه می دهند، حتّی در مورد پیامبر اسلام. چنانکه قرآن می فرماید:(لَقَدِ ابْتَغَوُا الْفِتْنَهَ مِنْ قَبْلُ وَ قَلَّبُوا لَکَ الْأُمُورَ حَتّٰی جٰاءَ الْحَقُّ وَ ظَهَرَ أَمْرُ اللّٰهِ وَ هُمْ کٰارِهُونَ)(1) در حقیقت پیش از این نیز در صدد فتنه جویی برآمدند و کارها را بر تو وارونه ساختند تا آنکه حق آمد و امر خدا آشکار شد (و پیروز شدید) در حالی که آنان ناخشنود بودند.