28. انصاف مدیر و مسئول
از اموری که انگیزه افراد را از بین می برد، بی انصافی در برخوردها و قضاوت ها است. ما باید انصاف را از قرآن یاد بگیریم. قرآن کریم وقتی از اهل کتاب انتقاد می کند، می فرماید:«وَ مِنْهُمْ» برخی از آنها نه تمام آنان. حتی در کنار انتقاد، از برخی آنان ستایش می کند:(وَ مِنْ أَهْلِ الْکِتٰابِ مَنْ إِنْ تَأْمَنْهُ بِقِنْطٰارٍ یُؤَدِّهِ إِلَیْکَ وَ مِنْهُمْ مَنْ إِنْ تَأْمَنْهُ بِدِینٰارٍ لاٰ یُؤَدِّهِ إِلَیْکَ)(1) برخی اهل کتاب را اگر بر مال فراوانی امین شمری، آن را به تو برمی گرداند و برخی از آنان را اگر بر دیناری امین کنی، آن را به تو برنمی گرداند.
29. پذیرفتن پیشنهادات
اگر کسانی که با ما کار می کنند احساس کنند ما آنان را کارشناسی دلسوز می دانیم و پیشنهادات بر حق آنان را گوش می دهیم و عمل می کنیم، بلکه تشویق می کنیم، بر نظریه شخصی خود تعصّب نداریم و بهترین نظر را انتخاب می کنیم، با انگیزه و قدرت بیشتری کار خود را انجام می دهند.
قرآن می فرماید:(فَبَشِّرْ عِبٰادِ اَلَّذِینَ یَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَیَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ أُولٰئِکَ الَّذِینَ هَدٰاهُمُ اللّٰهُ وَ أُولٰئِکَ هُمْ أُولُوا الْأَلْبٰابِ)(2) پس بشارت ده به آن بندگان من که به سخن دیگران گوش فرامی دهند و بهترین آن را پیروی می کنند، اینانند که خدایشان راه نموده و اینان همان خردمندانند.
30. پیشگام شدن مسئولان
اگر کارفرما و مسئول و مربّی پیشگام بوده و خود به آنچه می گوید، پیش از دیگران عمل کند، انگیزه دیگران بالا می رود.
1. سوره آل عمران، آیه 75.
2. سوره زمر، آیه 18.
ص:88
وقتی خداوند دستور صلوات بر پیامبر را صادر می کند، ابتدا می فرماید: خدا و فرشتگان پیوسته بر پیامبر صلوات می فرستند:(إِنَّ اللّٰهَ وَ مَلاٰئِکَتَهُ یُصَلُّونَ عَلَی النَّبِیِّ)، آنگاه به مؤمنان دستور صلوات می دهد:(یٰا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَیْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْلِیماً)(1)
انبیا مأمور بودند قبل از دیگران به گفتار و دعوت خود عمل کنند.(وَ أُمِرْتُ لِأَنْ أَکُونَ أَوَّلَ الْمُسْلِمِینَ)(2)
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در کندن خندق در جنگ احزاب، اولین کلنگ را خود به زمین زد و هرگاه رزمندگان به زمین سفتی می رسیدند، از آن حضرت استمداد می جستند. در جنگ ها، آن حضرت از همه مسلمانان پیشگام تر و به دشمن نزدیک تر بود.