نتیجه ایمان
کسی که می داند تمام کارهای او زیر نظر است و هیچ یک از اعمال او نابود نمی شود و تلاش او را خدا خریدار است، آن هم با قیمت بهشت و رضوان، با عشق و دلگرمی تلاش می کند. خدایی که حتی به خاطر حسن نیّت اجر و فکر خوب، اجر و پاداش مرحمت می کند.
کسی که بندگی او را پذیرفته است، تن به تسلیم هیچ قدرت و مقامی غیر از او نمی دهد و همه را بندگانی همچون خود می داند. نه خودباختگی در برابر ابرقدرت ها دارد و نه تکبّر نسبت به دیگران.
توکّل به خدا، پناه بردن به او، عشق به او، گفتگوی با او، استمداد از او، امید به او، دلگرمی به قدرت و علم بی نهایت او، از آثار ایمان است.
اینکه او مرا دوست دارد، قدرت حلّ مشکلاتم را دارد، ذره ای از تلاش و
1. سوره توبه، آیه 109.
ص:19
کارم هدر نمی رود، برای کار خوبم پاداش چند برابر می دهد و خلافم را می پوشاند و توبه ام را می پذیرد، این ایمان و باور، نشاط و انگیزه ای در انسان به وجود می آورد که با هیچ عامل دیگری قابل مقایسه نیست.
خداوند به حضرت نوح علیه السلام می فرماید: در پیش چشم ما کشتی بساز. یعنی ما بر کار تو نظارت داریم. به موسی و هارون می فرماید: به سراغ فرعون بروید، من شما را می بینم و سخنانتان را می شنوم.
مؤمن عقیده دارد که خداوند وعده ی نصرت داده و به وعده اش عمل می کند و بارها مؤمنان را یاری کرده و دست او برای هرگونه کمک و امداد باز است و بخل و منّتی ندارد و از لطف خود نه خسته می شود و نه پشیمان. و هیچ گونه محدودیتی نسبت به افراد ندارد و به هرکس می تواند لطف کند، حتی در آخرین لحظات لطف خود را سرازیر می کند و توطئه ها را خنثی می نماید و مشت نااهلان را باز می کند.
کسی که خدا دارد چه ندارد، نور و امید و عشق دارد. ولی کسی که خدا ندارد، حرص می زند، به دیگران حسادت می ورزد و هرگز به آنچه خدا به او داده قانع و راضی نیست.
آری، کار برای خدا شکست ندارد، ولی برای مردم شکست دارد. زیرا مردم گاهی از کار ما خبر ندارند. گاهی به خاطر حسادت کار ما را مطرح نمی کنند. گاهی مزدی ندارند تا بپردازند. گاهی از مزد دادن بخل می ورزند، ولی کسی که برای خدا کار کند:
اولاً؛ خدا از کار بلکه از نیت و اسرار قلبی او خبر دارد.
ثانیاً؛ در خداوند حسادت و بخل نیست.
ثالثاً؛ دست او برای هرگونه پاداش باز است.
ص:20
رابعاً؛ خداوند کار ما را به بهای سنگین (بهشت جاوید) می خرد.
خامساً؛ او کار کم را هم می پذیرد.
در کار الهی، کار را از معصوم (پیامبر و امامان) یاد می گیریم.
در کار الهی، تجدید نظر و پشیمانی و عقده نیست.
در کار الهی، همراهان ما اولیای خدا هستند.
در کار الهی، هم اصل کار و هم شیوه ی آن و هم هدف آن و هم الگوی آن برای ما بیان شده است.
در کار الهی، قدرت و توانایی جسمی، علمی، مادی، فرهنگی، سیاسی در نظر گرفته می شود. زیرا قرآن می فرماید:(لاٰ یُکَلِّفُ اللّٰهُ نَفْساً إِلاّٰ وُسْعَهٰا)(1) ،(لاٰ یُکَلِّفُ اللّٰهُ نَفْساً إِلاّٰ مٰا آتٰاهٰا)(2)
در کار الهی، افراد محروم و تهیدست می توانند با نیت صادقانه خود به درجه افراد کامیاب برسند.
در کار الهی، کمیت و تعداد ملاک نیست، بلکه توان و نسبت ها ملاک است؛ پاداش کسی که از ده ریال یک ریال می دهد با پاداش کسی که از ده میلیون، یک میلیون می دهد، یکسان است. زیرا هردو یک دهم مال خود را انفاق کرده اند. پس جای نگرانی و حسادت نیست.
توجه به این امور به ما می گوید: قوی ترین انگیزه ها، ایمان به مبدأ و معاد است.
انگیزه های معنوی درمان بسیاری از بیماری های روحی و بی تفاوتی ها و نداشتن انگیزه است.
1. سوره بقره، آیه 286.
2. سوره طلاق، آیه 7.
ص:21
2. ایمان به معاد
شخصی که معتقد است ذرّه ای کار خیر یا شرّ از محضر الهی مخفی نیست و همه در قیامت حاضر می شود، یقین پیدا می کند که هر قدمی که در خدمت مردم برمی دارد، بی اجر نخواهد بود، حتی اگر در زمان وقوع عمل، مردم شاهد اعمال وی نباشند. می داند پاداش او از دو برابر شروع می شود: «ضِعف» تا چند برابر: «اضعافاً» و تا آنجا که احدی مقدار آن را نمی داند.(فَلاٰ تَعْلَمُ نَفْسٌ مٰا أُخْفِیَ لَهُمْ)(1)
آنگاه که از او بپرسیم چرا این کار را انجام دادی؟ می گوید:(فَمَنْ یَعْمَلْ مِثْقٰالَ ذَرَّهٍ خَیْراً یَرَهُ)(2)
ایمان دارد که خدا جبّار است، جبّار یعنی جبران کننده.
کسی که می داند اگر یک زحمتی بکشد، نزد خدا جایی نمی رود، گرچه مردم متوجه نشده و قدردانی نکنند، انگیزه پیدا می کند.
در قرآن کریم ده ها آیه درباره نقش معاد در انگیزه بخشی به مسائل مختلف زندگی وجود دارد:
نقش معاد در مسائل اقتصادی
قرآن به کسانی که تجارت و داد و ستدی دارند می فرماید: وای بر کم فروشان، کسانی که وقتی از مردم پیمانه می گیرند و خرید می کنند، سعی دارند تمام بگیرند، لیکن هر گاه بنا دارند پیمانه بدهند و یا وزن نمایند و بفروشند، کم می دهند. سپس می فرماید:(أَ لاٰ یَظُنُّ أُولٰئِکَ أَنَّهُمْ مَبْعُوثُونَ لِیَوْمٍ عَظِیمٍ)(3) آیا این کم فرشان نمی دانند که برای روزی بسیار بزرگ مبعوث
1. سوره سجده، آیه 17.
2. سوره زلزال، آیه 7.
3. سوره مطفّفین، آیه 4 و 5.
ص:22
خواهند شد؟ و در دادگاه عدل الهی باید پاسخ آن همه کم فروشی را بدهند؟ در اینجا قرآن با یادآوری قیامت جلو کم فروشان را می گیرد.
البتّه این نمونه ای از نقش معاد بود و گرنه ایمان به معاد در تمام مسائل اقتصادی اعمّ از تولید، توزیع، مصرف، مدیریّت، بازرگانی و تجارت و هر نوع فعّالیّت دیگر نقش مهمّی دارد، به خصوص در مصرف و ولخرجی و اسراف.