3. کوچک شمردن گناه
در آیات فوق از مسائلى که مورد نکوهش قرار گرفت این بود که شما گناهى همچون نشر بهتان و تهمت را مرتکب مى شوید و در عین حال آن را کوچک مى شمرید.
به راستى کوچک شمردن گناه، خود یکى از خطاهاست. کسى که گناه مى کند و آن را بزرگ مى شمرد و از کار خود ناراحت است، در مقام توبه و جبران برمى آید، امّا کسى که آن را کوچک مى شمرد و اهمّیّتى براى آن قائل نیست و حتّى گاه مى گوید: خوشا به حال من اگر گناه من همین باشد. چنین کسى در مسیر خطرناکى قرار گرفته و همچنان به گناه خود ادامه مى دهد.
به همین دلیل در حدیثى از امیر مؤمنان على (علیه السلام) مى خوانیم: «أشَدُّ الذُّنوبِ مَا
استَهانَ بِهِ صاحِبُهُ؛ شدیدترین گناهان گناهى است که صاحبش آن را سبک بشمارد»(560)(ر.ک: ج 14، ص 430 ـ 438).
مسئولیت سنگین همسران پیامبر
(یَا أَیُّهَا النَّبِىُّ قُلْ لّاِزْوَاجِکَ إِنْ کُنْتُنَّ تُرِدْنَ الْحَیَاةَ الدُّنْیَا وَزِینَتَهَا فَتَعَالَیْنَ أُمَتِّعْکُنَّ وَأُسَرِّحْکُنَّ سَرَاحآ جَمِیلا * وَإِنْ کُنْتُنَّ تُرِدْنَ اللهَ وَرَسُولَهُ وَالدَّارَ الاْخِرَةَ فَإِنَّ اللهَ أَعَدَّ لِلْمُحْسِنَاتِ مِنْکُنَّ أَجْرآ عَظِیمآ * یَا نِسَاءَ النَّبِىِّ مَنْ یَأْتِ مِنْکُنَّ بِفَاحِشَةٍ مُّبَیِّنَةٍ یُضَاعَفْ لَهَا الْعَذَابُ ضِعْفَیْنِ وَکَانَ ذَلِکَ عَلَى اللهِ یَسِیرآ * وَمَنْ یَقْنُتْ مِنْکُنَّ للهِ وَرَسُولِهِ وَتَعْمَلْ صَالِحآ نُّؤْتِهَا أَجْرَهَا مَرَّتَیْنِ وَأَعْتَدْنَا لَهَا رِزْقآ کَرِیمآ)
اى پیامبر! به همسرانت بگو: «اگر شما زندگى دنیا و زرق و برق آن را مى خواهید بیایید با هدیه اى شما را بهره مند ساخته و به نیکویى رها سازم. * و اگر شما خدا و پیامبرش و سراى آخرت را مى خواهید، خداوند براى نیکوکاران شما پاداش عظیمى آماده ساخته است.» * اى همسران پیامبر! هر کس از شما گناه آشکار و فاحشى مرتکب شود، عذاب او دو چندان خواهد بود؛ و این براى خدا آسان است. * و هر کس از شما براى خدا و پیامبرش خضوع کند و عمل صالح انجام دهد، دوباره به او پاداش خواهیم داد، و روزى پرارزشى براى او آماده کرده ایم.
(سوره احزاب، آیات 28-31)
شأن نزول :
مفسّران شأن نزول هاى متعدّدى براى آیات فوق ذکر کرده اند که از نظر نتیجه چندان تفاوتى با هم ندارند.
از این شأن نزول ها استفاده مى شود که همسران پیامبر (صلی الله علیه و آله) بعد از پاره اى از غزوات که غنایم سرشارى در اختیار مسلمین قرار گرفت تقاضاهاى مختلفى از پیامبر (صلی الله علیه و آله) در مورد افزایش نفقه یا لوازم گوناگون زندگى داشتند.
طبق نقل بعضى از تفاسیر، امّ سَلَمه از پیامبر (صلی الله علیه و آله) کنیزى خدمتگزار خواست و میمونه، حلّه و زینب بنت جَحش پارچه مخصوص یمنى، حَفصه جامه مصرى، جُوَیریّه لباس مخصوص، و سوده گلیم خیبرى. خلاصه هر کدام درخواستى داشتند.
پیامبر (صلی الله علیه و آله) که مى دانست تسلیم شدن در برابر چنین درخواست هایى ـ که معمولاً پایانى نداردـ چه عواقبى براى بیت نبوّت در بر خواهد داشت، از انجام دادن این خواست ها سر باز زد و مدّت یک ماه از آنها کناره گرفت. آیات فوق نازل شد و با لحن قاطع و در عین حال توأم با رأفت و رحمت به آنها هشدار داد که اگر زندگى
پرزرق و برق دنیا را مى خواهید مى توانید از پیامبر (صلی الله علیه و آله) جدا شوید و به هر کجا مى خواهید بروید، و اگر به خدا و رسول خدا (صلی الله علیه و آله) و روز جزا دل بسته اید و به زندگى ساده و افتخارآمیز خانه پیامبر(صلی الله علیه و آله) قانع هستید، بمانید و از پاداش هاى بزرگ پروردگار برخوردار شوید.
و به این ترتیب پاسخ محکم و قاطعى به همسران پیامبر (صلی الله علیه و آله) داد که دامنه توقّع را گسترده بودند، و آنها را میان ماندن و جدا شدن از او مخیّر ساخت.
تفسیر :