2. چرا مریم تقاضاى مرگ از خدا کرد؟
بدون شک تقاضاى مرگ از خدا کار درستى نیست، ولى گاه در زندگى انسان حوادث سختى روى مى دهد که طعم حیات کاملاً تلخ و ناگوار مى شود، خصوصاً در آنجا که انسان هدف هاى مقدّس یا شرف و حیثیت خود را در خطر مى بیند و توانایى دفاع در برابر آن را ندارد، در این گونه موارد گاه براى رهایى از شکنجه هاى روحى تقاضاى مرگ مى کند.
مریم نیز چون در لحظات نخستین در فکرش این تصوّر پدید آمد که تمام آبرو و حیثیت او در برابر مردم بى خرد با تولّد این فرزند به خطر خواهد افتاد، اینجا بود که آرزوى مرگ و فراموشى کرد. و این خود دلیل بر آن است که او عفّت و پاکدامنى را حتّى از جانش بیشتر دوست مى داشت و براى آبروى خود ارزشى بیش از حیات خود قائل بود.
امّا این گونه افکار که شاید در لحظات بسیار کوتاهى صورت گرفت، دیرى نپایید و با دیدن دو اعجاز الهى (جوشیدن چشمه آب و بارور شدن درخت خشکیده خرما) تمام این افکار از روحش به کنار رفت و نور اطمینان و آرامش تمام قلبش را فراگرفت.
3. پاسخ به یک پرسش
برخى مى پرسند که اگر معجزه مخصوص انبیا و امامان است پس ظهور این گونه معجزات براى مریم چگونه بود؟
برخى از مفسّران براى حلّ این مشکل آن را جزءِ معجزات عیسى گرفته اند که مقدّمتاً تحقّق یافت و از آن تعبیر به «ارهاص» ـ یعنى معجزه مقدّماتى ـ مى کنند.
ولى هیچ نیازى به این گونه پاسخ ها نیست چرا که ظهور خارق عادات براى غیر پیامبران و امامان هیچ مانعى ندارد. این همان چیزى است که نامش را «کرامت» مى گذاریم.
معجزه آن است که توأم با «تحدّى» (دعوت به مبارزه) و توأم با ادّعاى نبوّت یا امامت بوده باشد.
4. روزه سکوت
ظاهر آیات مورد بحث نشان مى دهد که مریم به خاطر مصلحتى مأمور به سکوت بود و به فرمان خدا از سخن گفتن در این مدّت خاص خوددارى مى کرد، تا نوزادش عیسى لب به سخن بگشاید و از پاکى او دفاع کند که این از هر جهت مؤثّرتر و گیراتر بود.
امّا از تعبیر آیه چنین برمى آید که نذر سکوت براى آن قوم و جمعیّت کار شناخته شده اى بود، به همین دلیل این کار را بر او ایراد نگرفتند.
امّا این نوع روزه در شرع اسلام مشروع نیست.
از امام علىّ بن الحسین (علیهما السلام) نقل شده است که فرمود: «وَ صَومُ الصَّمتِ حَرامٌ؛ روزه سکوت حرام است»(407) و این به خاطر تفاوت شرایط در آن زمان با زمان ظهور اسلام است.
البتّه یکى از آداب صوم کامل در اسلام آن است که انسان هنگام روزه گرفتن، زبان خود را از آلودگى به گناه و مکروهات حفظ کند، و نیز چشم خود را از هرگونه آلودگى برگیرد، چنانکه در حدیثى از امام صادق (علیه السلام) مى خوانیم: «إنَّ الصَّومَ لَیسَ مِنَ الطَّعامِ وَالشَّرابِ وَحدَهُ، إنَّ مَریَمَ قالَت إنّی نَذَرتُ لِلرَّحمنِ صَوماً، أی صَمتاً، فَاحفَظوا ألسِنَتَکُم وَ غُضّوا أبصارَکُم وَ لا تَحاسَدوا وَ لا تَنازَعوا؛ روزه تنها از خوردنى و نوشیدنى نیست، مریم گفت: من براى خداوند رحمان روزه اى نذر کرده ام یعنى سکوت را؛ بنابراین (هنگامى که روزه هستید) زبان خود را حفظ کنید، دیدگان خود را از آنچه گناه است بربندید، نسبت به یکدیگر حسد نداشته باشید، و نزاع نکنید». (408)