5. افراط و تفریط در اجراى حدّ ممنوع!
بدون شک، مسائل انسانى و عاطفى ایجاب مى کند حداکثر کوشش به عمل آید که هیچ فرد بى گناهى گرفتار کیفر نگردد، و نیز تا آنجا که احکام الهى اجازه عفو و گذشت را مى دهد، عفو و گذشت شود.
ولى بعد از ثبوت جرم، و مسلّم شدن حدّ باید قاطعیت به خرج داد، و از احساسات کاذب و عواطف دروغین که براى نظام جامعه زیان بخش است بپرهیزند.
مخصوصاً در آیه مورد بحث، تعبیر به (فِى دِینِ اللهِ) شده، یعنى هنگامى که حکم، حکم خدا است کسى نمى تواند بر خداوند رحمان و رحیم پیشى گیرد.
در اینجا از غلبه احساسات محبت آمیز، نهى شده؛ زیرا اکثریت مردم داراى چنین حالتى هستند و احتمال غلبه احساسات محبت آمیز، بر آنها بیشتر است، اما نمى توان انکار کرد که: اقلیتى وجود دارند طرفدار خشونت بیشترى مى باشند، این گروه نیز
ـ همان گونه که سابقاً اشاره کردیم ـ از مسیر حکم الهى منحرفند و باید احساسات خود را کنترل کنند، و بر خداوند پیشى نگیرند که آن نیز مجازات شدید دارد.
6. شرایط تحریم ازدواج با زانى و زانیه
گفتیم: ظاهر آیات فوق، تحریم ازدواج با زانى و زانیه است، البته این حکم در روایات اسلامى مقید به مردان و زنانى شده است که مشهور به این عمل بوده و توبه نکرده اند.
بنابراین، اگر مشهور به این عمل نباشند، یا از اعمال گذشته خود کناره گیرى کرده، و تصمیم بر پاکى و عفت گرفته، و اثر توبه خود را نیز عملا نشان داده اند، ازدواج با آنها شرعاً بى مانع است.
اما در صورت دوم به این دلیل است که عنوان «زانى» و «زانیه» بر آنها صدق نمى کند، حالتى بوده است که زائل شده، ولى در صورت اول، این قید از روایات اسلامى استفاده شده و شأن نزول آیه نیز آن را تأیید مى کند.
در حدیث معتبرى از امام صادق (علیه السلام) مى خوانیم: فقیه معروف «زراره» از آن حضرت پرسید: تفسیر آیه (الزَّانِى لاَ یَنکِحُ إلاَّ زَانِیَةً...) چیست؟
امام (علیه السلام) فرمود: «هُنَّ نِسَاءٌ مَشْهُورَاتٌ بِالزِّنَا وَ رِجَالٌ مَشْهُورُونَ بِالزِّنَا، قَدْ شُهِرُوا
وَعُرِفُوا بِهِ، وَالنَّاسُ الْیَوْمَ بِذَلِکَ الْمَنْزِلِ، فَمَنْ أُقِیمَ عَلَیْهِ حَدُّ الزِّنَا، أَوْ شُهِرَ بِالزِّنَا، لَمْ یَنْبَغِ لاِحَدٍ أَنْ یُنَاکِحَهُ حَتَّى یُعْرَفَ مِنْهُ تَّوْبَتُهُ؛ این آیه، اشاره به زنان و مردانى است که مشهور به زنا بوده و به این عمل زشت شناخته شده بودند، و امروز نیز چنین است، کسى که حد زنا بر او اجرا شود یا مشهور به این عمل شنیع گردد، سزاوار نیست احدى با او ازدواج کند، تا توبه او ظاهر و شناخته شود». (289)
این مضمون در روایات دیگر نیز آمده است.
7. فلسفه تحریم زنا
فکر نمى کنیم عواقب شومى که به خاطر این عمل، دامان فرد و جامعه را مى گیرد، بر کسى مخفى باشد، ولى توضیح مختصرى در این زمینه لازم است :
پیدایش این عمل زشت و گسترش آن بدون شک، نظام خانواده را در هم مى ریزد.
رابطه فرزند و پدر را مبهم و تاریک مى کند.
فرزندان فاقد هویت را که طبق تجربه تبدیل به جنایتکاران خطرناکى مى شوند، در جامعه زیاد مى کند.
این عمل ننگین، سبب انواع برخوردها و کشمکش ها در میان هوسبازان است.
به علاوه بیمارى هاى روانى و آمیزشى که از آثار شوم آن است، برکسى پنهان نیست.
کشتن فرزندان، سقط جنین و جنایاتى مانند آن، از آثار شوم این عمل مى باشد(290) (ر.ک: ج 14، ص 382 ـ 294).