همسران زیباى بهشتى
در آیات گذشته پنج قسمت از مواهب و ویژگى هاى این دو باغ بهشتى عنوان شده بود، در اینجا به سراغ ششمین نعمت مى رود و آن همسران پاک بهشتى است. مى فرماید: «در این قصرهاى بهشتى زنانى اند که جز به همسران خود چشم ندوخته و جز به آنها عشق نمى ورزند» (فِیهِنَّ قَاصِرَاتُ الطَّرْفِ). (173)
«و هیچ اِنس و جنّ قبلاً با آنها تماس نگرفته است» (لَمْ یَطْمِثْهُنَّ إِنْسٌ قَبْلَهُمْ وَلاَ جَانٌّ). (174)
بنابراین آنها دوشیزه اند و دست نخورده و پاک از هر نظر.
از ابوذر نقل شده است که «همسر بهشتى به شوهرش مى گوید: سوگند به عزّت پروردگارم که در بهشت چیزى را بهتر از تو نمى یابم، سپاس مخصوص خداوندى است که مرا همسر تو وتو را همسر من قرار داد». (175)
«طَرف» (بر وزن حرف) به معنى پلک چشم هاست و چون هنگام نگاه کردن، پلک ها به حرکت درمى آید کنایه از نگاه کردن است. بنابراین، تعبیر «قاصِراتُ الطَّرفِ» اشاره به زنانى است که نگاهى کوتاه دارند، یعنى فقط به همسرانشان عشق مى ورزند و این یکى از بزرگ ترین امتیازات همسر است که جز به همسرش نیندیشد و به غیر او علاقه نداشته باشد (ر.ک: ج 23، ص 179 و 180).
همسرانى شایسته
(فِیهِنَّ خَیْرَاتٌ حِسَانٌ * فَبِأَىِّ آلاَءِ رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ * حُورٌ مَّقْصُورَاتٌ فِى الْخِیَامِ * فَبِأَىِّ آلاَءِ رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ * لَمْ یَطْمَئِن اِنْس قَبْلَهُمْ وَ لا جان)
ودر آن باغ هاى بهشتى زنانى نیکوخلق و زیبایند. * پس کدامین نعمت هاى پروردگارتان را انکار مى کنید؟! * حوریانى که در خیمه هاى بهشتى مستورند. * پس کدامین نعمت هاى پروردگارتان را انکار مى کنید؟! * هیچ انس وجنّى پیش از ایشان با آنها تماس نداشته است. (سوره الرحمن، آیات 70-74)
باز هم همسران بهشتى
در ادامه شرح نعمت هاى دو بهشتى که در آیات سابق آمده، در این آیات به قسمت هاى دیگرى از این مواهب اشاره شده است.
نخست مى فرماید: «در این دو بهشت نیز زنانى اند نیکوخلق و زیبا» (فِیهِنَّ خَیْرَاتٌ حِسَانٌ).(176) زنانى که جمع میان «حسن سیرت» و«حسن صورت» کرده اند، چرا که «خَیر» غالباً در مورد صفات نیک و جمال معنوى به کار مى رود و «حسن» غالباً در زیبایى و جمال ظاهر.
روایاتى که در تفسیر این آیه وارد شده، صفات نیک بسیارى براى همسران بهشتى شمرده که مى تواند اشاره اى به صفات عالى زنان دنیا نیز باشد، و الگویى براى همه زنان محسوب شود، از جمله خوش زبان بودن، نظافت و پاکى، آزار نرسانیدن، نظر به بیگانگان نداشتن و مانند آن.
خلاصه اینکه تمام صفات کمال و جمال که در یک همسر مطلوب است در آنها جمع است و آنچه خوبان همه دارند آنها تنها دارند. به همین دلیل، قرآن در یک تعبیر
کوتاه و پرمعنى از آنها به «خَیراتٌ حِسان» تعبیر کرده است. (177)
و به دنبال ذکر این نعمت باز مى افزاید: «پس کدامین نعمت هاى پروردگارتان را انکار مى کنید؟» (فَبِأَىِّ آلاَءِ رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ).
و در ادامه وصف این زنان بهشتى اضافه مى کند: «آنها حوریانى اند که در خیمه هاى بهشتى مستورند» (حُورٌ مَقْصُورَاتٌ فِى الْخِیَامِ).
«حُور» جمع «حوراء» و «احور» به کسى مى گویند که سیاهى چشمش کاملاً مشکى و سفیدى آن کاملاً شفّاف باشد و گاه به زنان سفیدچهره نیز اطلاق شده است.
تعبیر «مَقصورات» اشاره به این است که آنها تنها تعلّق به همسرانشان دارند و از دیگران مستور و پنهانند.
«خِیام» جمع «خیمه» است، ولى به طورى که در روایات اسلامى آمده، خیمه هاى بهشتى از نظر گستردگى، وسعت و زیبایى، شباهتى به خیمه هاى این جهان ندارند.
این نکته نیز قابل توجّه است که «خیمه»، طبق آنچه علماى لغت و برخى مفسّران گفته اند، تنها به معنى خیمه هاى پارچه اى که در میان ما معروف است نمى باشد، بلکه به خانه هاى چوبى یا حتّى هر خانه مدورى کلمه «خیمه» اطلاق مى شود. گاه گفته شده «خیمه» عبارت است از هر خانه اى که از سنگ و مانند آن ساخته نشده است. (178)
و بار دیگر همان سؤال پرمعنى را تکرار کرده مى گوید: «پس کدامین نعمت هاى پروردگارتان را انکار مى کنید؟» (فَبِأَىِّ آلاَءِ رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ).
آیه بعد وصف دیگرى است درباره حوریان بهشتى. مى فرماید: «هرگز پیش از این جنّ و اِنس دیگرى با آنها تماس نگرفته و دوشیزه اند» (لَمْ یَطْمِثْهُنَّ إِنْسٌ قَبْلَهُمْ وَ لاَ جَانٌّ). (179)
البتّه چنانکه از آیات دیگر قرآن استفاده مى شود زنان و مردانى که در این دنیا همسر یکدیگرند، هرگاه هر دو باایمان و بهشتى باشند در آنجا به هم ملحق مى شوند
و با هم در بهترین شرایط و حالات زندگى مى کنند. (180)
و حتّى از روایات استفاده مى شود که مقام این زنان برتر از حوریان بهشت است به خاطر عبادات و اعمال صالحى که در این جهان انجام داده اند(181) (ر.ک: ج 23، ص193ـ195).