3. جزاى محذوف در آیه
آخرین آیه مورد بحث به صورت جمله شرطیه اى است که جزاى آن ذکر نشده، همین اندازه مى فرماید: اگر فضل ورحمت الهى واینکه خداوند توّاب وحکیم است در کار نبود... ولى نمى فرماید: چه مى شد، امّا با توجّه به قراین کلام، جزاى این شرط روشن است وگاه مى شود که حذف وسکوت درباره یک مطلب، ابهت واهمّیّت بیشترى به آن مى بخشد، واحتمالات زیادى را در ذهن انسان برمى انگیزد که هر کدام به آن سخن مفهوم تازه اى مى دهد.
مثلاً در اینجا ممکن است جزاى شرط این باشد که اگر فضل و رحمت الهى نبود، پرده از روى کارهاى شما برمى داشت و اعمالتان را برملا مى ساخت تا رسوا
شوید. و یا اگر فضل و رحمت الهى نبود، فوراً شما را مورد مجازات قرار مى داد و هلاک مى کرد.
و یا اگر فضل و رحمت الهى نبود این چنین احکام حساب شده را براى تربیت شما انسان ها مقرّر نمى داشت.
در واقع این حذف جزاى شرط، ذهن شنونده را به تمام این امور سوق مى دهد(153)(ر.ک. ج14، ص 395 - 414)
كبوتر با كبوتر...
(اَلْخَبِیثَاتُ لِلْخَبِیثِینَ وَالْخَبِیثُونَ لِلْخَبِیثَاتِ وَالطَّیِّبَاتُ لِلطَّیِّبِینَ وَالطَّیِّبُونَ لِلطَّیِّبَاتِ أُوْلَئِکَ مُبَرَّءُونَ مِمَّا یَقُولُونَ لَهُمْ مَّغْفِرَةٌ وَرِزْقٌ کَرِیمٌ)
زنان ناپاک از آنِ مردان ناپاکند، و مردان ناپاک از آنِ زنان ناپاک؛ و زنان پاک از آن مردان پاکند، و مردان پاک از آن زنان پاک! اینان از آنچه که (ناپاکان) به آنان نسبت مى دهند مبرّا هستند؛ و براى آنان آمرزش (الهى) و روزى پرارزشى است. (سوره نور، آیه 26)
تفسیر :
نوریان مر نوریان را طالبند...
آیه فوق در حقیقت تعقیب و تأکیدى بر آیات افک و آیات قبل از آن است و بیان یک سنّت طبیعى در جهان آفرینش، که تشریع نیز با آن هماهنگ است.
مى فرماید: «زنان خبیث و ناپاک از آن مردان خبیث و ناپاکند، چنانکه مردان ناپاک، تعلّق به زنان ناپاک دارند» (الْخَبِیثَاتُ لِلْخَبِیثِینَ وَالْخَبِیثُونَ لِلْخَبِیثَاتِ).
و در نقطه مقابل نیز «زنان پاک به مردان پاک تعلّق دارند، و مردان پاک از آن زنان پاکند» (وَالطَّیِّبَاتُ لِلطَّیِّبِینَ وَالطَّیِّبُونَ لِلطَّیِّبَاتِ).
و در پایان آیه به گروه اخیر یعنى مردان و زنان پاکدامن اشاره کرده مى گوید :
«آنها از نسبت هاى نادرستى که به آنان داده مى شود مبرّا هستند» (أُولَـئِکَ مُبَرَّءُونَ مِمَّا یَقُولُونَ).
و به همین دلیل «آمرزش و مغفرت الهى و همچنین روزى پرارزش در انتظار آنهاست» (لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَ رِزْقٌ کَرِیمٌ).
نکته ها :