حق تصمیم‌گیرى زن درباره ازدواج
(وَ إِذَا طَلَّقْتُمُ النِّسَاءَ فَبَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَلاَ تَعْضُلُوهُنَّ أَنْ یَنکِحْنَ أَزْوَاجَهُنَّ إِذَا تَرَاضَوْا بَیْنَهُمْ بِالْمَعْرُوفِ ذَلِکَ یُوعَظُ بِهِ مَنْ کَانَ مِنْکُمْ یُؤْمِنُ بِاللهِ وَ الْیَوْمِ الاْخِرِ ذَلِکُمْ أَزْکَى لَکُمْ وَ أَطْهَرُ وَ اللهُ یَعْلَمُ وَ أَنْتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ)
و هنگامى که زنان را طلاق دادید و به پایان عدّه خود رسیدند، مانع آنها نشوید که با همسران (سابق) خویش، ازدواج کنند؛ اگر رضایت در میان آنان، به طرز پسندیده اى برقرار گردد. این دستورى است که تنها افرادى از شما، که ایمان به خدا و روز قیامت دارند، از آن، پند مى گیرند. این (دستور)، براى رشد (خانواده هاى) شما و پاکیزگى (جامعه) مفیدتر است؛ و خدا مى داند و شما نمى دانید. (سوره بقره، آیه 232)
شأن نزول :
یکى از یاران پیامبر (صلی الله علیه و آله) به نام مَعقِل بن یَسار خواهرى به نام جَملاء داشت که از همسرش عاصم بن عُدَى طلاق گرفته بود. بعد از پایان عدّه، جملاء مایل بود بار دیگر به عقد همسرش درآید ولى برادرش از این کار مانع شد. آیه مورد بحث نازل گردید و او را از مخالفت با چنین ازدواجى نهى کرد.
و نیز گفته اند: آیه هنگامى نازل شد که جابر بن عبدالله با ازدواج مجدّد
دختر عمویش با شوهر سابق خویش مخالفت مى ورزید.(49)
شاید در جاهلیّت چنین حقّى به غالب بستگان نزدیک مى دادند که در امر ازدواج زنان و دختران خویشاوند دخالت کنند.
شک نیست که برادر و پسر عمو از نظر فقه شیعه هیچ گونه ولایتى بر خواهر و دختر عموى خود ندارند و آیه مورد بحث مى خواهد این گونه دخالت هاى غیر مجاز را نفى کند، بلکه چنانکه خواهیم دید از آیه مورد بحث حکم وسیع ترى حتّى درباره اولیا استفاده مى شود که حتّى پدر و جدّ ـ چه رسد به بستگان دیگر و یا بیگانگان ـ حق ندارند با چنین ازدواج هایى مخالفت کنند.
تفسیر :