فهرست کتاب


راه رشد(تحلیلی بر روشهای تربیت نفس و اهداف آن در فرهنگ وحی)

اکبر دهقان

آثار و فواید حج

1. تقویت دین: قال على علیه السلام: «الحج تقویة للدین»(307) حج مایه تقویت دین است.
2. سلامتى بدن و فزونى رزق: قال زین العابدین علیه السلام: «حجّوا و اعتمروا تصّح اجسامكم و تتسّع ارزاقكم و یصلح ایمانكم»(308) به حج و عمره بروید تا بدن شما سلامتى یابد و رزق شما فراوان گردیده، ایمان شما اصلاح و كامل شود.
3. استجابت دعا: «ثلاثة دعوتهم مستجابة الحاج و الغازى و المریض»(309) سه نفرند كه دعاى آنان در درگاه الهى مستجاب است: حاجى، رزمنده، بیمار.
4. دچارفقرنشدن: قال ابوعبداللَّه: «من حجّ ثلاث حجج لم یصبه فقر ابداً»(310) هر كس سه مرتبه به حج برود فقر به او نمى رسد.
5. در خیر و خوبى به سر بردن: قال الصادق علیه السلام: «من حجّ حجّتین لم یزل فى خیر حتّى یموت»(311) هر كس دو بار به حج برود در تمام عمر درخیر و بركت به سر مى برد تا از دنیا برود.
6. ایمنى از حساب در قیامت: قال الصادق علیه السلام: «من حجّ عشر حجج لم یحاسبه اللَّه ابداً»(312) كسى كه ده مرتبه به حج برود خداوند از او حساب نمى كشد.
7. آرامش جان: قال الباقرعلیه السلام: «الحج تسكین القلوب»(313) حج مایه آرامش قلب ها است.

فلسفه حج

1. از بین رفتن غرور و تكبر: قال على علیه السلام: «و اخراجاً للتكّبروا سكانا لتذلّل»(314) حج مایه خروج انسان از تكبر و غرور و باعث آرامش روح است.
2. روى آوردن به خدا و بیرون آمدن از گناه:
قال الرضاعلیه السلام: «علة الحج الوفادة الى اللَّه عزوجل و طلب الزیادُة و الخروج من كل ما اقترف و لیكون تائباً ممّا مضى مستأنفاً لما یستقبل و مافیه من استخراج الاموال و تعب الابدان و حظرها عن الشهوات و اللذات...»(315) علت رفتن حج، روى آوردن به خدا و طلب نمودن ثواب بسیار و بیرون رفتن از جمیع گناهان است كه از او صادر شده است و از جهت این كه از گذشته خود توبه كند و نسبت به آینده عمل را آغاز كند و نیز علت حج یك سلسله لوازم آن است كه عبارت است از خرج كردن اموال و تحمّل رنج بدن و منع كردن بدن از شهوت ها و لذّت هاى مادّى است.
3. شناخت آثار پیامبر وشناخت اقوام وملل: «فجعل فیه الاجتماع من الشرق و الغرب لیتعارفوا... و لتعرف آثار رسول اللَّه و تعرف اخباره و یذكر و لاینسى»(316) یكى از علل حج آن است كه مردم از شرق وغرب عالم جمع شوند و یكدیگر را بشناسند. آثار پیامبرصلى الله علیه وآله وسلم را بشناسند وسخنان واحادیث پیامبر شناخته شود و مردم آشنا گردند به طورى كه به یاد آن ها باشد ومورد فراموشى قرار نگیرد.

جهاد

یكى از راه هاى تربیت نفس و تهذیب اخلاق فریضه جهاد است. جهاد جنگ مقدّس مسلمانان براى دفاع از استقلال نظام اسلامى است. در پرتو جهاد انسان مسلمان بر شهوات مادى و طبیعى مسلّط مى شود چرا كه باید از علاقه هاى نفسانى و از جان و مال خویش صرف نظر كند.
در بیش از سیصد آیه از آیات قرآن كریم احكام مربوط به جهاد و دیگر امور مربوط به جنگ از قبیل اسیران و شهیدان، آماده ساختن نیروى رزمى براى جنگ و... مطرح شده است. و در حدود هشتاد آیه از آیات كریمه قرآن خداوند مؤمنان را به جهاد دعوت كرده است و این امر دلالت بر اهمیّت جهاد مى كند كه چند مطلب مهمّ آن را ذكر مى كنیم.