حج در احادیث
1. حج جهاد ضعیفان: قال رسول اللَّه صلى الله علیه وآله وسلم: «افضل الجهاد حج مبرور و هو احد الجهادین و هو جهاد الضعفاء»(301) برترین جهاد در راه خدا، حج پذیرفته شده به درگاه الهى است و آن یكى از دو جهاد است یعنى جهاد ضعیفان است.
2. عدم تعطیل حج: قال الصادق علیه السلام: «لو عطّل الناس الحج لوجب على الامام ان یجبرهم على الحج»(302) اگر مردم حج را تعطیل كردند بر امام مسلمین لازم است آنها را وادار به رفتن حج نماید.
3. انفاق در مسیر حج: قال الصادق علیه السلام: «من انفق درهماً فى الحج كان خیراً له من مأة الف درهم ینفقها فى حقّ»(303) كسى كه یك درهم درباره حج خانه خدا انفاق كند، از صد هزار درهمى كه در راه حق انفاق گردد، برتر است.
4. قناعت براى سفر حج: «ان استطعت ان تأكل الخبز والملح وتحجّ فى كل سنة فافعل»(304) اگر با قناعت مى توانى نان ونمك بخورى وحج بروى این كار را بكن.
5. برترین عبادت: قال الصادق علیه السلام: «ما عبداللَّه بشئ افضل من الصّمت و المشى الى بیته»(305) خداوند متعال به چیزى برتر از سكوت و حركت به سوى خانه او عبادت نشده است.
6. حج بهترین راه براى تربیت وخودسازى: قال الصادق علیه السلام: «اذا اردت الحج فجّرد قلبك للَّه تعالى من كل شئ شاغل و حجاب و فوّض امورك كلّها الى خالقك و توكلّ علیه فى جمیع مایظهر من حركاتك وسكناتك وسلّم لقضائه وحكمه وقدره و دع الدنیا و الراحة و الخلق و اخرج من حقوق تلزمك من جهة المخلوقین»(306) هرگاه اراده كنى كه به حج روى پیش از آن كه از خانه بیرون شوى خود را از هرگونه توجّه و تعلّق به غیر خدا دور كن و در جمیع حركات و سكنات توكّل به خداوند داشته باش و تسلیم قضا و قدر الهى باش و دست از دنیا و آسایش بردار و حقوق مردم را كه از تو طلبكار هستند ادا كن.
آثار و فواید حج
1. تقویت دین: قال على علیه السلام: «الحج تقویة للدین»(307) حج مایه تقویت دین است.
2. سلامتى بدن و فزونى رزق: قال زین العابدین علیه السلام: «حجّوا و اعتمروا تصّح اجسامكم و تتسّع ارزاقكم و یصلح ایمانكم»(308) به حج و عمره بروید تا بدن شما سلامتى یابد و رزق شما فراوان گردیده، ایمان شما اصلاح و كامل شود.
3. استجابت دعا: «ثلاثة دعوتهم مستجابة الحاج و الغازى و المریض»(309) سه نفرند كه دعاى آنان در درگاه الهى مستجاب است: حاجى، رزمنده، بیمار.
4. دچارفقرنشدن: قال ابوعبداللَّه: «من حجّ ثلاث حجج لم یصبه فقر ابداً»(310) هر كس سه مرتبه به حج برود فقر به او نمى رسد.
5. در خیر و خوبى به سر بردن: قال الصادق علیه السلام: «من حجّ حجّتین لم یزل فى خیر حتّى یموت»(311) هر كس دو بار به حج برود در تمام عمر درخیر و بركت به سر مى برد تا از دنیا برود.
6. ایمنى از حساب در قیامت: قال الصادق علیه السلام: «من حجّ عشر حجج لم یحاسبه اللَّه ابداً»(312) كسى كه ده مرتبه به حج برود خداوند از او حساب نمى كشد.
7. آرامش جان: قال الباقرعلیه السلام: «الحج تسكین القلوب»(313) حج مایه آرامش قلب ها است.
فلسفه حج
1. از بین رفتن غرور و تكبر: قال على علیه السلام: «و اخراجاً للتكّبروا سكانا لتذلّل»(314) حج مایه خروج انسان از تكبر و غرور و باعث آرامش روح است.
2. روى آوردن به خدا و بیرون آمدن از گناه:
قال الرضاعلیه السلام: «علة الحج الوفادة الى اللَّه عزوجل و طلب الزیادُة و الخروج من كل ما اقترف و لیكون تائباً ممّا مضى مستأنفاً لما یستقبل و مافیه من استخراج الاموال و تعب الابدان و حظرها عن الشهوات و اللذات...»(315) علت رفتن حج، روى آوردن به خدا و طلب نمودن ثواب بسیار و بیرون رفتن از جمیع گناهان است كه از او صادر شده است و از جهت این كه از گذشته خود توبه كند و نسبت به آینده عمل را آغاز كند و نیز علت حج یك سلسله لوازم آن است كه عبارت است از خرج كردن اموال و تحمّل رنج بدن و منع كردن بدن از شهوت ها و لذّت هاى مادّى است.
3. شناخت آثار پیامبر وشناخت اقوام وملل: «فجعل فیه الاجتماع من الشرق و الغرب لیتعارفوا... و لتعرف آثار رسول اللَّه و تعرف اخباره و یذكر و لاینسى»(316) یكى از علل حج آن است كه مردم از شرق وغرب عالم جمع شوند و یكدیگر را بشناسند. آثار پیامبرصلى الله علیه وآله وسلم را بشناسند وسخنان واحادیث پیامبر شناخته شود و مردم آشنا گردند به طورى كه به یاد آن ها باشد ومورد فراموشى قرار نگیرد.