اخلاق روزه داران
روزه دارى تنها به معناى نخوردن و ننوشیدن نیست بلكه روزه كامل داراى شرایطى است كه باید مراعات شود امام صادق علیه السلام در این زمینه مى فرماید: روزه دار باید به امور ذیل توجه داشته باشد:
1. دروغ نگوید 2. چشمش را از گناه حفظ كند 3. دعوا نكند 4. حسادت نورزد 5. غیبت نكند 6. با حق مخالفت نكند 7. خشمگین نشود 8. فحش ندهد 9. سرزنش نكند 10. طعنه نزند 11. مجادله ننماید 12. ستم ننماید 13. دیگران را به زحمت نیاندازد 14. از یاد خدا غافل نشود 15. توجه به نماز زیاد داشته باشد 16. زیاد سكوت كند 17. بردبار باشد 18. راستگو باشد 19. از افراد بد دورى جوید 20. از موسیقى اجتناب نماید 21. از دشمنى پرهیز كند 22. سخن چینى نكند 23. آماده قیامت باشد 24. زاد و توشه دیدار خداوند را مهیا كند 25. در عبادات و رفتار روزانه، خضوع و خشوع را انتخاب كند 26. اسرار خود را حفظ كند 27. دل را پر از اطاعت خدا نماید 28. بدن خود را از حرام و نجس ها پاك كند 29. دلى ترسان و امیدوار به خدا داشته باشد(277).
زكات
زكات، یكى از عباداتى است كه پرداخت آن به قصد قربت نیاز دارد و اثر تربیتى عمیقى در روح انسان مى گذارد. لذا قرآن كریم بعد از آن كه دستور گرفتن زكات را به پیامبر اكرم مى دهد در بیان فلسفه آن مى فرماید: تو با این كار، آن ها را پاك مى كنى و رشد و نمو مى دهى« خُذْ مِنْ أَمْوَالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَتُزَكِّیهِم بِهَا »(278) یعنى آن ها را از رذایل اخلاقى، از دنیا پرستى و دنیا دوستى پاك مى كنى و نهال نوع دوستى و سخاوت و توجه به حقوق مستمندان را در آن ها پرورش مى دهى. اگر مسلمانان این فریضه الهى را بر پا كنند فقر و بدبختى از میان جوامع اسلامى از بین مى رود.
زكات در قرآن
1. مطرح بودن زكات در ادیان سابق: (وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً یَهْدُونَ بِأَمْرِنَا وَأَوْحَیْنَا إِلَیْهِمْ فِعْلَ الْخَیْرَاتِ وَإِقَامَ الصَّلَاةِ وَإِیتَاءَ الزَّكَاةِ »(279) و آن ها را پیشوایانى قرار دادیم كه به فرمان ما مردم را هدایت كنند و انجام كارهاى نیك و برپا داشتن نماز و پرداخت زكات را به آن ها وحى كردیم.
2. احیاى زكات وظیفه مسئولین حكومت اسلامى: « الَّذِینَ إِن مَّكَّنَّاهُمْ فِی الْأَرْضِ أَقَامُوا الصَّلَاةَ وَآتَوُا الزَّكَاةَ »(280) یاوران خدا كسانى هستند كه هرگاه در زمین به آن ها قدرت بخشیدیم نماز را بر پا دارند و زكات را ادا مى كنند.
3. زكات برنامه مستمر مؤمنان: « قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ... وَالَّذِینَ هُمْ لِلزَّكَاةِ فَاعِلُونَ »(281) به تحقیق مؤمنان رستگار شدند... مؤمنان داراى اوصافى هستند. از جمله؛ زكات را مى پردازند.
4. زكات كفّاره گناهان: « لَئِنْ أَقَمْتُمُ الصَّلَاةَ وَآتَیْتُمُ الزَّكَاةَ ... لَّأُكَفِّرَنَّ عَنكُمْ سَیِّئَاتِكُمْ »(282) اگر نماز را برپا دارید وزكات را بپردازید گناهان شما را از بین مى بریم.
5. خداوند گیرنده زكات: « أَلَمْ یَعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ هُوَ یَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبَادِهِ وَیَأْخُذُ الصَّدَقَاتِ »(283) آیا نمى دانند كه خداوند توبه را از بندگانش مى پذیرد و صدقات را نیز قبول مى كند؟