شکر نعمت
ما باید در مقابل نعمت هایى که خداوند به ما ارزانى داشته شاکر و قدردان باشیم. آیا شکر نعمت این است که صدها هزار قربانى را در کوره هاى مخصوص ریخته و آنها را آتش بزنیم، و یا در گودال هاى بزرگ به وسیله لودر و مانند آن دفن کنیم؟ به خاطر دارم زمانى که قربانى ها دفن مى شد، یا آن را آتش مى زدند، شخصى در قربانگاه به من گفت: آیا اسلام دستور داده که این همه قربانى تلف شود، و میلیون ها گوسفند را بکشند و بسوزانند یا دفن کنند؟ خدا را شکر مى کنیم که عربستان سعودى تصمیم عاقلانه اى گرفت و با هزینه فراوان امکان بسته بندى بهداشتى گوشت ها و ارسال آن را به مناطق محروم فراهم کرد، و این علامت سؤال از اعمال و مناسک حج برداشته شد.
مقایسه اى بین حجّ امروز و دیروز
حجّى که امروز انجام مى شود در مقابل حجّى که گذشتگان ما انجام مى دادند، تفاوت بسیارى دارد. اکنون زوّار بیت الله الحرام سوار بر هواپیما مى شوند و ظرف کمتر از سه ساعت به فرودگاه مقصد مى رسند و از آنجا با اتوبوس هاى مجهّز، که انسان در درون آن ماشین ها احساس گرما نمى کند، به هتل هاى محلّ سکونت منتقل مى گردند. امّا در گذشته طىّ این مسیر مشکلات و ناملایمات بسیار زیادى داشت. مرحوم شیخ ابوالفتوح رازى از بزرگان مفسّران قرآن مى گوید: «یکى از برادران مسلمان به هنگام طواف پیرمرد قدخمیده اى را، که عصازنان در حال طواف بود، دید. احوال او را پرسید. پیرمرد گفت: مى دانى چه مدّت در راه بودم؟ پنج سال طول کشید تا به مکّه برسم! من این گونه پیر و قدخمیده و شکسته نبودم، و موهایم سفید نشده بود. ناملایمات سفر با من چنین کرد».(98)
سؤال: مگر مى شود سفر کسى، هر چند پیاده، پنج سال طول بکشد؟
جواب: فرض کنید در زمان هاى گذشته شخصى از شمال آفریقا یا اقیانوسیّه با پاى پیاده و مقدار محدودى پول به سمت مکّه حرکت کند. در بین راه پولش تمام مى شود، براى مخارج روزانه و هزینه سفر باید چند ماهى را در مکانى توقّف کرده، و از راه کارگرى و مانند آن مقدارى پس انداز نماید، سپس به حرکت خود ادامه مى دهد. در مسیر راه بیمار مى گردد، براى معالجه و درمان مجبور مى شود مدّتى دیگر توقّف کرده، و پس از درمان به مسیر خود ادامه مى دهد. ولى به جایى مى رسد که به علّت ناامنى یا سیل و مانند آن راه بسته شده، و مجبور مى شود تا باز شدن راه صبر کرده، سپس حرکت کند. با وجود چنین مشکلات و موانعى، زمان زیادى نیاز است تا به مکّه برسد.
آرى! در زمان هاى گذشته مردم با مشکلات فراوان و طاقت فرسا به حج مشرّف مى شدند، امّا اکنون سفرها بسیار راحت و آسان شده، ولى متأسفانه گاه با ناشکرى هایى مواجه مى شویم. به تازگى شخصى به حج رفته و سفر سختى را پشت سر گذاشته بود (که در مقابل سختیهاى گذشتگان قابل مقایسه نیست) پس از بازگشت مى گفت: «به خداوند گفتم این سفر را نصیب من کردى، ولى نصیب فرزندانم مکن!» ببین تفاوت ره از کجاست تا به کجا.
در سال هاى نه چندان دور نیز امکانات سفر بسیار متفاوت با زمان ما بود، به خاطر دارم در اوّلین سفرى که به حج مشرّف شدیم بسیار سخت بود، باید هنگام صبح سوار بر ماشین هاى بارى بى سقف و سرباز مى شدیم. آفتاب سوزان بر سر و صورت برهنه ما مى تابید. ساعت ها در راه بودیم. شدّت سوزش آفتاب به قدرى زیاد بود که پوست صورت عدّه زیادى مى افتاد. اکنون حجّاج محترم با توجّه به فتاواى مراجع معظّم تقلید شبانه با اتوبوس هاى مجهّز حرکت کرده، و فارغ از این مشکلات به راحتى فاصله میقات تا مکّه را طى نموده، و اعمال خود را بجا آورده، و از احرام خارج مى شوند; در حالى که اصحاب ائمّه در طىّ 12 روز فاصله مدینه تا مکّه را طى مى کردند. مسلمانان باید شکر این نعمت ها را بجا آورند.