حجاب عادت!
عادى شدن بعضى از مسائل، و دیدن هر روزه بعضى از موجودات، باعث شده که به عظمت آنها فکر نکنیم، در حالى که هر کدام از این موجودات غوغایى دارند.
پشه و مگس که ما به عنوان حشره اى مزاحم با آن برخورد مى کنیم در حقیقت از نشانه هاى عظمت و قدرت خداوند هستند. این حیوانات، با این جثّه کوچک در شش طرف حرکت دارند; به سمت بالا و پایین و جلو و عقب و چپ و راست پرواز مى کنند. هنگام بال زدن آن قدر با سرعت این کار را انجام مى دهند که به چشم دیده نمى شود. راستى چه نیرویى در وجود آنها به ودیعت نهاده شده که این قدر سریع بال مى زنند؟!
5. مغالطه و جدل
نمرود مى فهمید که کشتن یک زندانى محکوم به مرگ و آزاد ساختن دیگرى، جان گرفتن و زنده کردن نیست، و منظور حضرت ابراهیم(علیه السلام) این است که اگر مى تواند همچون خدا به جنین درون شکم مادر روح بدمد، یا روح انسان سالمى که هیچ مشکلى جهت ادامه حیات ندارد را باز ستاند، امّا به قصد فریب مردم به جدل و مغالطه متوسّل شد. و متأسّفانه از این نوع مغالطه کارى ها در طول تاریخ فراوان رخ داده است. به عنوان نمونه، هنگامى که فرعون مقهور قدرت نمایى و معجزات روشن و پى در پى حضرت موسى(علیه السلام) شد، او نیز به مغالطه پناه برد، در نتیجه خطاب به مردم گفت: «(یَا أَیُّهَا الْمَلاَُ مَا عَلِمْتُ لَکُمْ مِّنْ إِلَه غَیْرِى فَأَوْقِدْ لِى یَا هَامَانُ عَلَى الطِّینِ فَاجْعَل لِّى صَرْحاً لَّعَلِّى أَطَّلِعُ إِلَى إِلَهِ مُوسَى وَإِنِّى لاََظُنُّهُ مِنَ الْکَاذِبِینَ);(30) اى گروه اشراف! من خدایى جز خودم براى شما سراغ ندارم. (امّا براى تحقیق بیشتر،) اى هامان، برایم آتشى بر گِل بیفروز (و آجرهاى محکم بساز)، و براى من برج بلندى ترتیب ده تا از خداى موسى خبر گیرم; هر چند من گمان مى کنم او از دروغگویان است».
آیا فرعون نمى دانست غیر از او خدایى وجود ندارد؟ به طور قطع مى دانست خداى آسمان و زمین همان خدایى است که حضرت موسى مى گوید. چگونه ممکن است او خدا باشد در حالى که طاقت یک ساعت گرسنگى و تشنگى و بى خوابى را ندارد؟ آرى! فرعون هم، حقیقت را مى دانست ولى به قصد فریب دادن مردم دست به مغالطه زد تا همچنان از آنها بهره کشى کند. او مى دانست که آسمان بالاى برج، با آسمانى که از پایین برج دیده مى شود تفاوتى ندارد; امّا با طرح ساخت برج اهدافى را در نظر داشت:
اوّل اینکه: تا زمانى که برج آماده و به بهره بردارى برسد مردم به تدریج پیروزى حضرت موسى(علیه السلام) و شکست فرعون را فراموش مى کنند.
دوم اینکه: عدّه زیادى در ساخت برج مشغول به کار مى شوند و با استفاده از پول و تبلیغات حکومت، به آیین او مى گروند.
و سوم اینکه: سیاستمداران براى به فراموشى سپردن دغدغه اصلى مردم، معمولاً یک مسأله فرعى انحرافى مطرح کرده و توجّه مردم را به آن سوق مى دهند، تا مسأله اصلى به فراموشى سپرده شود. فرعون هم از همین ترفند استفاده کرد، تا به تدریج ساخت برج نقل مجالس شود، و مبارزات حضرت موسى(علیه السلام) کمرنگ گردد.
مسلمانان باید مراقب این نیرنگ دشمن باشند، تا به هنگام پیروزى هاى مهم، دشمن آنها را به مسائل فرعى و انحرافى نکشاند، و با طرح مسائل کم اهمیّت مورد اختلاف، شهد شیرین پیروزى را در کام آنها تلخ نکند.
6. عقیده بت پرستان
سؤال: بت پرستانى که در طول تاریخ به عبادت و پرستش بت پرداخته اند، براى بت هاى خود چه مقامى قائل بوده اند؟ خالقیّت، ربوبیّت، یا الوهیّت؟
جواب: بسیار بعید است که بت پرستان بت هاى خود را خالق و آفریننده آسمان و زمین و تمام عالم هستى بدانند. بنابراین، براى بت ها مقام خالقیّت قائل نبودند. همان گونه که روشن است براى بت ها مقام الوهیّت و پرستش قائل بودند و آنها را شفیعانى مناسب در پیشگاه الهى مى دانستند. امّا آیا مقام ربوبیّت و اداره عالم هستى، و مدیریّت و مدبّریّت هم براى بت ها قائل بودند؟
وهّابى ها که با آیات قرآن بطور گزینشى برخورد مى کنند، معتقدند بت پرستان قائل به چنین مقامى براى بت ها نبودند، بلکه تنها معتقد به مقام الوهیّت بت ها بودند. امّا ما معتقدیم که بت پرستان مقام ربوبیّت بت ها را نیز قبول داشتند. تعبیرى که در آیه مورد بحث آمده، که نمرود گفت: «من هم زنده مى کنم و مى میرانم»، گواه بر ادّعاى ماست. چون ابراهیم(علیه السلام) مى گفت: «مرگ و حیات تنها به دست خداست»; ولى نمرود مى گفت چنین نیست، من هم قادر بر این کار هستم. شاهد دیگر، این که بت پرستان به رسول مکرّم اسلام(صلى الله علیه وآله) مى گفتند: خشم خدایان ما تو را خواهد گرفت. یعنى بت هاى ما مقام ربوبیّت و اداره عالم دارند، و اگر خشمگین شوند دامن تو را خواهد گرفت.
نتیجه این که، بت پرستان معتقد به مقام خالقیّت بت ها نبودند، اما به ربوبیّت و الوهیّت آنها اعتقاد داشتند.