30ـ زمینه های لغزش برخی از یاران حضرت علی (ع):
زبیر، از شخصیت های برجسته ی صدر اسلام بود. برجستگی او فقط به خاطر حضور در میادین جنگی نبود، بلکه او اهل علم و معرفت نیز بود. تعاریف و قصیده هایی که او در مقام و فضیلت امیرالمؤمنین علیه السلام سروده بود، هنوز هم کم نظیر و عجیب است.
از زمان اخذ بیعت توسط رسول اعظم صلوات الله علیه و آله از همگان در غدیر خم و سپس رحلت ایشان و گذر از ماجراهایی چون سقیفه و ...، تا زمان تقاضای مردم از امیرالمؤمنین علیه السلام برای پذیرفتن خلافت و حکومت، حدود 25 سال طول کشید و تمامی ریزش ها و رویش ها برای مردمان آن دوران، در همین فاصله صورت گرفت.
با این حال در تمامی این دوران، طلحه و زبیر جزو تنها کسانی بودند که بیعت شان با حضرت (ص) را نشکستند، بدان وفادار ماندند و در تمامی بحران ها، در کنار امیرالمؤمنین «علیه السلام» و خاندان ایشان بودند، و البته زبیر بیشتر. اما، نکته ی قابل توجه برای همگان، حکمت الهی است که نمی گذارد عارضه ی قلبی کسی مخفی بماند. خداوند متعال در قرآن کریم تصریح نموده است، عمده ی امتحانات به مال و مقام و اولاد است. چرا که از سویی بهترین نعمت ها هستند و از سوی دیگر مهم ترین محورهای آزمایش می باشند. «الْمَالُ وَالْبَنُونَ زِینَةُ الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَالْبَاقِیَاتُ الصَّالِحَاتُ خَیْرٌ عِندَ رَبِّكَ ثَوَابًا وَخَیْرٌ أَمَلًا»؛ (الکهف، 46).
امتحان به اولاد، به مراتب حساس تر، ظریف تر و سخت تر از امتحان به مال و مقام است، چرا که دلبستگی و تعلق به آن ها شدیدتر است. امیرالمؤمنین «علیه السلام» می فرمایند: «مَا زَالَ الزُّبَیرُ رَجُلاً مِنَّا أَهلَ البَیتِ حَتَّی نَشَأَ ابنُهُ المَشئُومُ عَبدُاللهِ» ـ زبیر همواره با ما بود تا آن که فرزند نامبارکش عبدالله، پا به جوانی گذاشت ـ (شرح نهج البلاغۀ ابن ابی الحدید، ج 20، ص 102، حکمت 461).
روزی پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله، به زبیر متذکر شده بود که تو در چنین شرایط و مکانی به روی امام علی «علیه السلام»، شمشیر می کشی، در آن روز مراقب باش و دقت کن که حق با اوست؛ وقتی زبیر با تحریک عایشه و سایر خوارج، جنگ جمل را به راه انداخت و سپاهیان مقابل یک دیگر صف آرایی کردند، امیرالمؤمنین علیه السلام، زبیر را فرا خوانده و این هشدار را به او یادآوری کردند.
زبیر به یادش آمد، خواست از جنگ دست بردارد که پسرش شروع به رجزخوانی علیه پدر و تحریک او به ترسویی و ... نمود، سپس خودش صحنه را ترک کرد، اما پسرش به جنگ ادامه داد. این بیماریِ درونی در طلحه و زبیر، پس از به حکومت رسیدن امیرالمؤمنین «علیه السلام» آشکار شد.
برای اخذ پست و مقام از یک سو و مطالبه ی حق بیشتر از بیت المال از سوی دیگر، نزد ایشان آمدند و چون از همان ابتدا با پیام [خاموش کردن شمع بیت المال و روشن کردن شمع شخصی برای گفتگوی شخصی] مواجه شدند و پس از طرح درخواست نیز پاسخ مساعد نگرفتند، معترض شدند که «چرا حق ما را با دیگران در بیت المال مساوی قرار دادی؟!»
31ـ لزوم مقابله با فساد، نفی فساد سیستمی:
فساد یک اژدهای هفت سر است که باید با آن به طور کامل و جدی مقابله شود، ضمن اینکه وقتی با فساد و مفسد مقابله می شود، قطعاً جیغ و دادهایی از گوشه و کنار بلند می شود. بیانِ علنی این موضوع برای این است که همه بدانند، بنای نظام، برخورد قاطع و بدون ملاحظه با مفسد است. برخی درخصوص فساد به گونه ای صحبت می کنند که گویا همه نظام فاسد است و ادعای فساد سیستمی و فراگیر می کنند در حالی که اینگونه نیست و ما در کشور، مدیران پاکدست و مؤمن فراوانی داریم و اینگونه سخن گفتن، ظلم به این افراد و ظلم به نظام اسلامی است. افراط و تفریط غلط است. برخی در صحبت ها و نوشته های خود بی ملاحظه هستند. نمی توان فساد در برخی دستگاه ها و یا در میان برخی افراد را به کل کشور تعمیم داد. (بیانات رهبر معظم انقلاب، 22/5/97)
32ـ عدالت، فاصله بین وضع موجود و وضعیت مطلوب:
مقام معظم رهبری در سلسله نشست های هم اندیشی راهبردی که در سال 1390 با موضوع عدالت برگزار شد، با تأکید بر ضرورت تلاش جدی و تضارب آرای اندیشمندان و متفکران برای دستیابی به نظریه اسلامی ناب در باب عدالت، کارهای انجام شده برای تحقق عدالت اجتماعی را در سه دهه اخیر خوب ارزیابی کردند اما افزودند:
وضع فعلی، مطلقاً راضی کننده نیست چرا که نظام اسلامی به دنبال اجرای حداکثر عدالت و تحقق کامل عدالت به مفهوم یک ارزش مطلق و همگانی است. این کارهای خوب، راضی کننده نیست چرا که ما بر اساس نگاه اسلامی، تحقق کامل عدالت و محو هر گونه ظلم را هدف قرار داده ایم که برای پر کردن فاصله وسیع وضع موجود و تحقق عدالت اجتماعی، باید تلاش مستمر، جدی و همه جانبه انجام داد. در سه دهه اخیر در موارد زیادی، در باب عدالت بصورت آزمون و خطا عمل کرده ایم اما از این پس باید، بر اساس تعاریف و روش های متقن حرکت کنیم. ادامه این حرکت پرشتاب، نیازمند تصمیم گیری های بزرگ است و اگر در این تصمیم گیری ها از عنصر عدالت و «ارتباط عدالت و پیشرفت» غفلت شود، خسارات فراوانی به بار خواهد آمد.... باید از متون اسلامی، نظریه ناب اسلامی درباره عدالت را پیدا کرد. (27/2/1390)