شناسه کتاب
﴿ صفحه 3 ﴾
بهترین‌ها و بدترین‌ها از دیدگاه نهج‌البلاغه
مؤلف: آیت‌الله محمدتقی مصباح یزدی
تدوین و نگارش: کریم سبحانی
ناشر: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)
چاپ: نگارش
نوبت و تاریخ چاپ: پنجم، زمستان 1392
شمارگان: 1000 قیمت: 10000 تومان
مرکز پخش: قم، خیابان شهداء، کوی ممتاز، پلاک 38
تلفن و نمابر: 37742326 - 025
9-365-411-964-978:شابک
﴿ صفحه 15 ﴾
مقدمة معاونت پژوهش
حقیقت اصیل‌ترین، جاودانه‌ترین و زیباترین راز هستی و نیاز آدمی است كه سلسلة مؤمنان و عالمان صادق چه جان‌ها كه در راه آن نباخته، و جاهلان و باطل‌پرستان چه توطئه‌‌ها و ترفندها كه برای محو و مسخ آن نساخته‌اند. چه تلخْ‌واقعیتی است مظلومیت حقیقت، و چه شیرینْ‌حقیقتی است این وا‌‌‌‌قعیت كه در مصاف همیشگی حق و باطل، حق سربلند و سرفراز است و باطل از بین‌رفتنی و نگونسار. این والا و بالانشینیِ حقیقت، گذشته از سرشت حق، وام‌دار كوشش‌های خالصانه و پایان‌ناپذیر حقیقت‌جویانیرسته‌اند، و در این میان، نقش و تأثیر ادیان و(صلى الله علیه وآله) و جانشینان برحق و گرامی او(علیهم السلام)، برجسته‌ترین است.
دانشمندان نام‌آور شیعه رسالت خطیر و بی‌نظیر خویش را بهره‌گیری از عقل و نقل و غوص در دریای معارف قرآن و برگرفتن گوهر ناب حقیقت از سیرة آن پیشوایان و عرضة آن به عالم بشری و دفاع جانانه در برابر هجوم ظلمت‌پرستان حقیقت‌گریز دانسته و در این راه دیده‌ها سوده و جان‌ها فرسوده‌اند. اكنون در عصر بحران معنویت كه دشمنان حقیقت و آدمیت هر لحظه با تولید و انتشارِ فزون از شمارِ آثار نوشتاری و دیداری و به‌كارگیری انواع ابزارهای پیشرفتة سخت‌افزاری و نرم‌افزاری در عرصه‌های گوناگون برای سیطره بر جهان می‌كوشند، رسالت
﴿ صفحه 16 ﴾
حقیقت‌خواهان و اندیشمندان حوزوی و دانشگاهی، به‌ویژه عالمان دین، بس عظیم‌تر و سخت دشوارتر است.
در جهان تشیع، پژوهشگران حوزوی در علوم فلسفی و كلامی، تفسیری و حدیثی، فقهی و اصولی و نظایر آن كارنامة درخشانی دارند، و تأملات ایشان بر تارك پژوهش‌های اسلامی می‌درخشد. در زمینة علوم طبیعی و تجربی و فناوری‌های جدید نیز پژوهشگران ما تلاش‌هایی چشمگیر كرده، گام‌هایی نویدبخش برداشته و به جایگاه درخور خویش در جهان نزدیك شده‌اند، و می‌روند تا با فعالیت‌های روزافزونشان مقام شایستة خویش را در صحنة علمی بین‌المللی بازیابند. ولی در قلمرو پژوهش‌های علوم اجتماعی و انسانی تلاش‌های دانشمندان این مرز و بوم آن‌گونه كه شایستة نظام اسلامی است به بار ننشسته و آنان گاه به ترجمه و اقتباس نظریات دیگران بسنده كرده‌اند. در این زمینه كمتر می‌توان ردّ پای ابتكارات و به‌ویژه خلاقیت‌های برخاسته از مبانی اسلامی را یافت و تا رسیدن به منزلت مطلوب راهی طولانی و پرچالش در پیش است. از این روی، افزون بر استنباط، استخراج، تفسیر و تبیین آموزه‌های دینی و سازماندهی معارف اسلامی، كاوش در مسائل علوم انسانی و اجتماعی از دیدگاه اسلامی و تبیین آنها از مهم‌ترین اهداف و اولویت‌های مؤسسات علمی به‌ویژه مراكز پژوهشی حوزه‌های علمیه است.
مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی(رحمه الله) در پرتو تأییدات رهبر كبیر انقلاب اسلامی و حمایت‌های بی‌دریغ خلف صالح وی، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای «مد ظله العالی» از آغازِ تأسیس بر اساس سیاست‌ها و اهداف ترسیم شده از سوی حضرت آیت‌الله محمدتقی مصباح یزدی «دامت بركاته» به امر پژوهش‌های علمی و دینی اهتمام داشته و در مسیر برآوردن نیازهای فكری و دینی جامعه، به پژوهش‌های بنیادی، راهبردی و كاربردی پرداخته است. معاونت پژوهش مؤسسه برای تحقق این مهم، افزون بر
﴿ صفحه 17 ﴾
برنامه‌ریزی و هدایت دانش‌پژوهان و پژوهشگران، در زمینة نشر آثار محققان نیز كوشیده و به یاری خداوند تاكنون آثار ارزنده‌ای را در حد توان خویش به جامعة اسلامی تقدیم كرده است.
كتابِ پیش روی، بخشی از مباحث اخلاقی استاد فرزانه، حضرت آیت‌الله محمدتقی مصباح یزدی «دامت بركاته» است كه با تلاش پژوهشگر ارجمند جناب حجت‌الاسلام آقای كریم سبحانی نگارش یافته است. هدف اصلی كتاب ارائة پاره‌ای از معارف ناب و انسان‌ساز نهج البلاغه برای جویندگان حقیقت است. دوام عمر پربركت معظم‌له و توفیق روزافزون پژوهشگر محترم را از خداوند متعال خواستاریم.
معاونت پژوهش
مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی(رحمه الله)
﴿ صفحه 19 ﴾
گفتار اول: دوستان برگزید خدا در پیکار با نفس
عِبَادَ اللهِ إِنَّ من أحَبِّ عِبَادِ اللهِ عَبْداً أعَانَهُ اللهُ عَلَی نَفْسِهِ؛ بندگان خدا! بی‌تردید از محبوب‌ترین بندگان خدا بنده‌ای است که خدا او را در پیکار با نفس [و تربیت آن] کمک کند.
در مباحث پیش روی، درصدد شناسایی ویژگی‌های بندگان شایستة خدا در سخنان اهل‌بیت(علیهم السلام) هستیم. بدین منظور، خطبة 87 نهج البلاغه را محور مباحث خویش قرار می‌دهیم. در بخش نخست این خطبه، امیر مؤمنان(علیه السلام) 33 ویژگی ممتاز برای محبوب‌ترین بندگان خدا برمی‌شمارند. گرچه در ظاهر، آن ویژگی‌ها به تقوا‌پیشگان، بندگان سالک و عارف خدا نسبت داده شده است، در حقیقت حضرت در پی معرفی و شناساندن ویژگی‌های خویش و فرزندان معصومشان(علیهم السلام) هستند؛ ویژگی‌هایی که تنها در ایشان(علیهم السلام) به‌طور کامل گرد می‌آیند و دیگران نمی‌توانند به همة آن ویژگی‌ها، در عالی‌ترین مراتبش، دست یابند.
﴿ صفحه 20 ﴾