شناسه کتاب
﴿ صفحه 3 ﴾
جامى از زلال كوثر
مؤلف: آیت‌الله محمدتقی مصباح یزدى
تحقیق و نگارش: محمدباقر حیدرى
ناشر: انتشارات مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى(قدس سره)
چاپ: نگارش
نوبت و تاریخ چاپ: پانزدهم، زمستان 1392
شمارگان: 1000 قیمت: 7000 تومان
دفتر مركزی پخش: قم، خیابان شهدا، کوی ممتاز، پلاك 38.
تلفن و نمابر: 37742326ـ 025
شعبه مؤسسه امام خمینی(ره): قم، بلوار امین، بلوار جمهوری اسلامی، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، تلفن: 32113629ـ 025
كلیه حقوق براى ناشر محفوظ است
شابك: 2 ـ 03 ـ 5883 ـ 964
﴿ صفحه 11﴾
عُذر تقصیر به پیشگاه فاطمه(علیها السلام)
پیرامون شخصیت وجودى و مقام معنوى فاطمه مرضیه (علیها السلام) بسى كتاب‌ها نگاشته شده و فراوان سخن‌ها رانده شده است؛ اما گویا اگر هزاران برابر آن نیز از قلمرو ذهن و اندیشه بشر به درآید و صورت گفتار یا نوشتار پذیرد، باز قطره‌اى باشد از اقیانوس بى‌كرانه فضیلت‌هاى حضرتش.
آرى، اوج اندیشه اندیشمندان عالم را در غواصى به ژرفناى اقیانوس ناكرانمند كوثر، جز حیرانى و شیفتگى چاره‌اى نیست:
وهم، به اوجِ قُدسِ ناموس الاه، كى رسد؟ *** فهمِ كه نعتِ بانوى خلوت كبریا كند؟(1)
مگر آن‌كه الهامات ویژه الهى یارى‌گر اندیشه‌ها و ناطقه‌ها گردد تا بتوان قطره‌اى روح‌فزا از زلال بى‌مثال كوثر چشید و بر كام تشنه جان‌ها چشانید:
ناطقه مرا مگر روح قُدُس مدد كند *** تا كه ثناى حضرت سیده نسا كند.(2)
جایى كه عارفى چون حضرت امام، با آن عظمت علمی و مقام معنوى‌اش، از درك حتى گوش‌هاى از مقامات حضرت زهرا(علیها السلام) اظهار عجز و ناتوانى می‌كند(3) و قلمرو خیال و عقل بشر را بسى فروتر از قُله قدر و منزلت حضرتش معرفى می‌نماید، از دیگران چه برخواهد آمد:
آن‌جا كه عقاب پر بریزد *** از پشه لاغرى چه خیزد؟!
﴿ صفحه 12﴾
فاطمه زهرا(علیها السلام) زنى است كه افتخار خاندان وحى بوده، چون خورشیدى بر تارك اسلام عزیز می‌درخشد؛ زنى كه فضایل او همطراز فضایل بى‌نهایت پیامبر اكرم و خاندان عصمت و طهارت بوده است.
هر كسى با هر بینشى درباره او گفتارى دارد، اما احدى از عهده ستایش او برنیامده است؛ چرا كه احادیث رسیده از خاندان وحى به اندازه فهم مستمعان بوده است كه دریا را در كوزه‌اى نتوان گنجاند، و دیگران هر چه گفته‌اند به مقدار فهم خود بوده است؛ نه به اندازه مرتبت او.(4)
و چگونه درك و توصیف عظمت فاطمه براى احدى ممكن و میسور باشد، در حالى كه او به اوج مقام فناى فى‌اللّه رسیده، محو در اسما و صفات الهى گردیده و مظهر تام جمال و جلال خداوندى گشته است:
كیست زهرا؟ مظهر كلّ الجمال *** كیست زهرا؟ مظهر كلّ الجلال
كیست زهرا؟ عاشق ذات خدا *** مظهر اسماء و اوصاف خدا.(5)
از این‌روى پى‌برى به كُنه ذات فاطمه لاهوتى، به همان اندازه بعید و دست‌نایافتنى است كه آگاهى از ذات ربوبى. و همین است رمز این فرموده امام صادق(علیه السلام) كه درك كنهِ صفات پیامبر، امامان و مؤمنان حقیقى را، همطراز درك كنهِ صفات خداوند، ناممكن و دست‌نایافتنى معرفى می‌فرمایند:
خلایق از پى‌برى به كنهِ صفت خداوند ناتوانند و همان‌سان كه یاراى رسیدن به گوهر صفت خدا را ندارند، از دریافت ژرفاى صفت رسول خدا(صلى الله علیه وآله) نیز عاجزند و هم‌چنان كه از پى‌برى به كنهِ صفت پیامبر عاجزند، از درك ژرفاى صفت امام نیز بى‌بهره‌اند و همان‌گونه كه امام را چنان‌كه باید نمی‌توانند شناخت، از شناخت حقیقت مؤمن نیز چنان‌كه باید، ناتوانند.(6)
﴿ صفحه 13﴾
خرد آن‌گه تواند مدح او گفت *** كه ره جوید به ذات پاك داور
وجودش، اصل خلقت راست مقصود *** نُمودش، ذات بى‌چون راست مظهر.(7)
آرى، فاطمه «مجهولة القدر» است؛ همان‌گونه كه «مخفیّة القبر» است.(8) منزلت و قدر او مجهول و نهان است، همان‌سان كه تربت و قبر او مخفى و پنهان است. او، از آن‌روى فاطمه نامیده شده است كه مردمان از شناخت حقیقت او بسى جدا افتاده و دور مانده‌اند؛ اِنَّما سُمِّیَتْ فاطِمَة، لِاَنَّ الْخَلْقَ فُطِمُوا عَنْ مَعْرِفَتِها.(9)
بارى، مقصود این نوشتار، تنها عرض ادب و ارادت به پیشگاه پرعظمت حضرت صدّیقه طاهره(علیها السلام) می‌باشد و بس؛ وگرنه برترین پایه‌هاى اندیشه بشرى از رسیدن به ستیغ رفیع مقام معنوى‌اش بسى ناتوان و زیباترین كلمات در توصیف شأن والایش، بسى نارساست:
ما را كجُا به كوى تو ممكن بود وصول *** كان‌جا خیال را نَبُود قدرت نزول
در وصف ذات پاك و كرامات بى‌حدت *** گردیده نطق، الكن و حیران شود عقول.(10)
قم المقدسة
محمدباقر حیدرى
﴿ صفحه 14 ﴾
﴿ صفحه 15 ﴾
فصل یكم: جلوه‌‌اى از جمال فاطمه(علیها السلام)
فاطمه، لیله قدر عارفان
فاطمه، كوثر بی‌كرانه
فاطمه، حقیقتى یگانه
فاطمه، مجمع اسماى الهى
فاطمه، طلایهدار شفاعت
فاطمه، نازل‌فرمای جبراییل
فاطمه، سفارش‌شده برترین رسول الهى
فاطمه، معیار رضایت و خشم كبریایى
فاطمه، جلوه‌نماى جمال خدایى
﴿ صفحه 16 ﴾
﴿ صفحه 17 ﴾