نكات
آثار نیرنگ، به صاحب نیرنگ برمى گردد «وَ ما یَخْدَعُونَ إِلَّا أَنْفُسَهُمْ».(2766)
«أَ فَأَمِنُوا مَكْرَ اللَّهِ فَلا یَأْمَنُ مَكْرَ اللَّهِ إِلَّا الْقَوْمُ الْخاسِرُونَ؛(2767) پس آیا از مكر خدا (و عذاب ناگهانى او) ایمن شدند؟ با آنكه جز افراد زیانكار، كسى احساس ایمنى از مكر خدا نمى كند.»
«مَكْرَ»، گرچه در فارسى به معناى نیرنگ و حیله است، امّا در لغت عرب، به معناى تدبیر و چاره اندیشى براى بازگرداندن از هدف است، چه حقّ باشد چه باطل. مكر خدا، تدبیر الهى است كه نقشه كفّار را برهم مى زند.
حتّى پیامبر و امامان معصوم(علیهم السلام) نیز خود را در امان نمى دانستند و همواره مراقب اعمال خود بوده اند تا مبادا از آنان لغزشى سر بزند، لذا پیامبر(صلى الله علیه و آله) فرمود: «إِنِّى أَخافُ إِنْ عَصَیْتُ رَبِّى عَذابَ یَوْمٍ عَظِیمٍ»(2768).
راوى مى گوید پشت سر امام صادق(علیه السلام) نماز مى خواندم كه حضرت در نماز فرمود: «اللهم لا تؤمنى مكرك؛ خداوندا! مرا از مكر خودت غافل و ایمن نگردان.» آن گاه حضرت فرمود: «فَلا یَأْمَنُ مَكْرَ اللَّهِ إِلَّا الْقَوْمُ الْخاسِرُونَ».
حضرت على(علیه السلام) مى فرماید: حتّى بر نیكوكاران این امّت از كیفر الهى ایمن مباش، زیرا خداوند مى فرماید: «فَلا یَأْمَنُ مَكْرَ اللَّهِ إِلَّا الْقَوْمُ الْخاسِرُونَ».
در حقیقت ایمن نبودن از مكر الهى، به معنى توجّه به از مسئولیّت ها و تكالیف و ترس از كوتاهى در انجام وظایف است.
از نیرنگ دشمن بر حذر باش، چون گاهى نزدیكى دشمن، براى غافلگیر كردن است.
قرآن به پیغمبر مى فرماید: «و اگر (دشمنان) بخواهند با تو نیرنگ كنند، قطعاً خداوند تو را بس است، اوست كه با امدادهاى خویش و حمایت مؤمنان، تو را یارى كرده است.»
ریشه هاى نیرنگ زدن به دیگران را بشناسیم؛ مثلاً حسد، آدمى را به گناهانى همانند دروغ و نیرنگ، حتّى به محبوب ترین نزدیكانش وادار مى سازد.
راه مؤمنان كه عزّت را از طریق ایمان و عمل صالح مى جویند، راه رشد و تكامل است. و راه دیگران كه عزّت را از طریق فریب و نیرنگ مى خواهند محو و هلاكت است.
هیچ كس با نیرنگ و گناه به عزّت نمى رسد.
خدعه و حیله، نشانه عقل و شعور نیست.
كسانى كه در صدد انحراف دیگران هستند، ابتدا خود مرتكب حیله، نفاق، كینه، تهمت و توطئه مى شوند.
اگر باور كنیم كه خداوند همه چیز را مى داند، كمتر دست به حیله و فریب مى زنیم.
مكر و تزویر، حربه رهبران مفسد است. از دست دادن صفا و صداقت و گرفتار شدن به قهر الهى، بزرگ ترین ضربه اى است كه حیله گران به خود مى زنند. بدتر از بیمارى، جهل به بیمارى است و بدتر از حیله، ندانستن اینكه آثار سوء آن به حیله گر برمى گردد. هر كه با طرفداران حقّ حیله كند، با خداوند طرف است «یَمْكُرُونَ وَ یَمْكُرُ اللَّه». كید و حیله، كارى شیطانى است. مكر و حیله هر قدر هم بزرگ باشد، قابل كشف و افشاست.
چك در تابوت!
مردى در حال مرگ بود. فرستاد پزشك و حسابدار و وكیلش را آوردند. به هر كدام پاكتى داد حاوى صد هزار دلار و گفت این اندوخته تمام عمر من است و مى خواهم با خودم ببرم به آن دنیا. من به شماها اعتماد دارم موقع خاكسپارى این پاكت ها را بگذارید داخل تابوت من و درش را ببندید. سه ماه از این قضیه گذشت و شبى پزشك و حسابدار و وكیل در یك پارك نشسته بودند و كمى سرشان گرم شده بود. پزشك گفت: رفقا من وجدانم ناراحت است. من از آن پاكت 30000 دلار برداشته ام. حسابدار گفت: والا دروغ چرا، من هم 50000 هزار دلار برداشتم. وكیل گفت: شماها عجب ناكس هایى هستید چطور دلتان مى آید پول مرده را بخورید. من همه پول را گذاشتم داخل تابوت. البته چون اسكناس لازم داشتم صد هزار دلار را برداشتم ولى در عوضش یك چك كامل به مبلغ 100 هزار دلار نوشتم و داخل آن پاكت گذاشتم.