امتحان الهى یا نیازمندى
«وَ كَذَلِكَ فَتَنَّا بَعْضَهُم بِبَعْضٍ لِّیَقُولُواْ أَ هَؤُلَاءِ مَنَّ اللَّهُ عَلَیْهِم مِّن بَیْنِنَا أَ لَیْسَ اللَّهُ بِأَعْلَمَ بِالشَّكِرِینَ؛(2717) و این چنین بعضى از آنها را با بعض دیگر آزمودیم (توانگران را بوسیله فقیران) تا بگویند: «آیا اینها هستند كه خداوند از میان ما (برگزیده، و) بر آنها منّت گذارده (و نعمت ایمان بخشیده است؟!» آیا خداوند، شاكران را بهتر نمى شناسد؟!»
آزمایش انسان
«فَأَمَّا الْانسَانُ إِذَا مَا ابْتَلَئهُ رَبُّهُ فَأَكْرَمَهُ وَ نَعَّمَهُ فَیَقُولُ رَبِّى أَكْرَمَنِ؛ وَ أَمَّا إِذَا مَا ابْتَلَئهُ فَقَدَرَ عَلَیْهِ رِزْقَهُ فَیَقُولُ رَبِّى أَهَنَنِ؛ كَلاَّ بَل لَّا تُكْرِمُونَ الْیَتِیمَ؛(2718) امّا انسان هنگامى كه پروردگارش او را براى آزمایش، اكرام مى كند و نعمت مى بخشد (مغرور مى شود و) مى گوید: «پروردگارم مرا گرامى داشته است! و امّا هنگامى كه براى امتحان، روزیش را بر او تنگ مى گیرد (مأیوس مى شود و) مى گوید: «پروردگارم مرا خوار كرده است! چنان نیست كه شما مى پندارید شما یتیمان را گرامى نمى دارید.»
پسندیدگى تظاهر به بى نیازى
«لِلْفُقَرَاءِ الَّذِینَ أُحْصِرُواْ فِى سَبِیلِ اللَّهِ لَا یَسْتَطِیعُونَ ضَرْبًا فِى الْأَرْضِ یَحْسَبُهُمُ الْجَاهِلُ أَغْنِیَاءَ مِنَ التَّعَفُّفِ تَعْرِفُهُم بِسِیمَهُمْ لَا یَسْئَلُونَ النَّاسَ إِلْحَافًا وَ مَا تُنفِقُواْ مِنْ خَیرٍ فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ عَلِیمٌ؛(2719) (انفاقِ شما، مخصوصاً باید) براى نیازمندانى باشد كه در راه خدا، در تنگنا قرار گرفته اند (و توجّه به آیین خدا، آنها را از وطنهاى خویش آواره ساخته و شركت در میدانِ جهاد، به آنها اجازه نمى دهد تا براى تأمین هزینه زندگى، دست به كسب و تجارتى بزنند) نمى توانند مسافرتى كنند (و سرمایه اى به دست آورند) و از شدّت خویشتن دارى، افراد ناآگاه آنها را بى نیاز مى پندارند امّا آنها را از چهره هایشان مى شناسى و هرگز با اصرار چیزى از مردم نمى خواهند. (این است مشخّصات آنها!) و هر چیز خوبى در راه خدا انفاق كنید، خداوند از آن آگاه است.»