پیشگیرى باید كرد وگرنه معتاد مریض است
گروه زیادى از فقرا و ضعفا مستمرى بگیر حجة الاسلام بودند یعنى براى كسانى كه تن سالمى براى كار كردن و سرمایه اى براى تجارت نداشتند و نیازمند بودند مرحوم آخوند... مستمرى قرار داده بود و خود نیز اغلب آنها را مى شناخت و سر موعد كه مراجعه مى كردند جیره آنها را مى داد.
یك نفر از این مستمرى بگیران آمد و مستمرى خود را گرفت و رفت، فضولى در مجلس گفت: آقا این شخص معتاد به تریاك است شما به او مستمرى مى دهید؟
آقا گفت: راست مى گوئید چرا تا حالا نگفتید؟ همه فكر كردند كه مى خواهد مستمرى او را قطع كند لكن دفعه دیگر كه آمد آقا فرمود: بنشین و بگو ببینم راستى معتاد هستى؟ آن شخص با خجالت گفت: بلى. آقا پرسید: روزى چقدر براى تریاك خرج مى كنى؟ گفت: با پول چائى اش جمعاً ده شاهى. آقا گفت: چرا تا حالا نگفتى من آن جیره را فقط براى اهل و عیالت تعیین كرده بودم معلوم مى شود تو حقّ آنان را مى خوردى.
سپس ده شاهى به جیره او افزود و فرمود: بیش از این حق ندارى براى تریاك خرج كنى. یك قران هم فوق العاده داد تا كسرى مخارج خانواده اش را جبران كند. بعد از رفتن آن شخص اطرافیان به آقا اعتراض كردند او پاسخ داد: این بدبخت معتاد شده و اختیار از دستش رفته و این ده شاهى جزو مخارج روز او است و باید داده شود وگرنه او كه ترك نمى كند و از مخارج زن و بچه اش مى بُرد.(2459)
ترك عادت
مرحوم آیت الله سید محمد حجت كوه كمرى عشق فراوانى به مطالعه كتب داشت و در این زمینه احساس خستگى به او راه نمى یافت و عادت ایشان چنین بوده كه هر چهار سال یك بار تمام كتب درسى حوزه را از مقدمات گرفته تا كفایه بدقت مطالعه مى كردند.(2460)
مرحوم استاد شهید مطهرى داستانى در رابطه با هجرت از عادت و قدرت تصمیم گیرى آن مرحوم نقل كرده اند: مرحوم آیت الله حجت اعلى الله مقامه یك سیگارى بود كه من واقعاً هنوز نظیر او را ندیده ام؛ گاهى سیگار از سیگار قطع نمى شد. وقتى مریض شدند براى معالجه به تهران آمدند و در تهران اطباء گفتند چون بیمارى ریوى دارید باید سیگار را ترك كنید ایشان ابتدا به شوخى فرمود: من این سینه را براى سیگار كشیدن مى خواهم اگر سیگار نباشد سینه را مى خواهم چه كنم؟ عرض كردند به هر حال برایتان ضرر داد و واقعاً مضر است.
فرمود مضر است؟! عرض كردند بلى. دیگر نمى كشم. یك «نمى كشم» كار را تمام كرد. یك حرف و یك تصمیم این مرد را بصورت یك مهاجر از عادت قرار داد.(2461)
شعر
یك لحظه هوسرانى، یك عمر پشیمانى. دوازده هزار ضرب المثل فارسى : 1076
گر از پىِ شهوت و هوا خواهى رفت
از من خبرت كه بى نوا خواهى رفت
امثال و حِكم دهخدا /3/1272
حقیقت، سرایى است آراسته
هوا و هوس، گَردِ برخاسته
نبینى به جایى كه برخاست گَرد
نبیند نظر، گرچه بیناست مرد(2462)