تكمیل فرائض با نوافل
«قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ(علیه السلام) إِنَّ الْعَبْدَ لَیُرْفَعُ لَهُ مِنْ صَلَاتِهِ نِصْفُهَا أَوْ ثُلُثُهَا أَوْ رُبُعُهَا أَوْ خُمُسُهَا وَ مَا یُرْفَعُ لَهُ إِلَّا مَا أَقْبَلَ عَلَیْهِ مِنْهَا بِقَلْبِهِ وَ إِنَّمَا أُمِرُوا بِالنَّوَافِلِ لِتَتِمَّ لَهُمْ بِهَا مَا نَقَصُوا مِنَ الْفَرِیضَة؛(2386) پدرم رحمة اللَّه علیه از سعد بن عبد اللَّه، از ایّوب بن نوح، از ابن ابى عمیر، از هشام بن سالم، از محمّد بن مسلم، وى مى گوید: حضرت ابو عبد اللَّه(علیه السلام) فرمودند: بسا نماز بنده نصف یا ثلث و یا ربع و یا خمسش بالا مى رود و بالا نمى رود از نماز مگر همان مقدارى كه بنده آن را با حضور قلب خوانده و انجام داده، فلذا بندگان مأمور شده اند به خواندن نوافل تا بدین ترتیب نقائص از فرائض خود را تتمیم و تكمیل كنند.»
شرط قبولى مستحبات
«قَالَ على(علیه السلام) لَا قُرْبَةَ بِالنَّوَافِلِ إِذَا أَضَرَّتْ بِالْفَرَائِض؛(2387) امام على(علیه السلام) : اگر مستحبات به واجبات زیان برساند، قربتى از آنها حاصل نمى شود.»
مستحبّات بر اساس علم و تقدیر خداست
«قَالَ(علیه السلام) الْأَعْمَالُ ثَلَاثَةٌ فَرَائِضُ وَ فَضَائِلُ وَ مَعَاصِی فَأَمَّا الْفَرَائِضُ فَبِأَمْرِ اللَّهِ وَ مَشِیئَتِهِ وَ بِرِضَاهُ وَ بِعِلْمِهِ وَ قَدَرِهِ یَعْمَلُهَا الْعَبْدُ فَیَنْجُو مِنَ اللَّهِ بِهَا وَ أَمَّا الْفَضَائِلُ فَلَیْسَ بِأَمْرِ اللَّهِ لَكِنْ بِمَشِیئَتِهِ وَ بِرِضَاهُ وَ بِعِلْمِهِ وَ بِقَدَرِهِ یَعْمَلُهَا الْعَبْدُ فَیُثَابُ عَلَیْهَا وَ أَمَّا الْمَعَاصِی فَلَیْسَ بِأَمْرِ اللَّهِ وَ لَا بِمَشِیئَتِهِ وَ لَا بِرِضَاهُ لَكِنْ بِعِلْمِهِ وَ بِقَدَرِهِ یُقَدِّرُهَا لِوَقْتِهَا فَیَفْعَلُهَا الْعَبْدُ بِاخْتِیَارِهِ فَیُعَاقِبُهُ اللَّهُ عَلَیْهَا لِأَنَّهُ قَدْ نَهَاهُ عَنْهَا فَلَمْ یَنْتَه؛(2388) امام على(علیه السلام) : اعمال به سه دسته تقسیم مى شود: واجبات، مستحبّات، گناهان. امّا واجبات بنا به دستور الهى و خواست و رضایت و علم و تقدیر او است؛ بنده به آن رفتار كند و در پرتو آن از عذاب خداوند برهد. و امّا مستحبّات، به فرمان واجب الهى نیست ولى به خواست و رضایت و علم و تقدیر او است؛ بنده آنها را انجام دهد و در مقابل پاداش گیرد. و امّا گناهان، نه به امر خدا است، و نه به خواست و رضاى او، و تنها به علم و تقدیر او است كه در زمان خود مقدّر نماید؛ پس بنده با اختیار خود گناه كند و خدا نیز بدانها مجازاتش نماید، زیرا خداوند از آن منعش كرده بود و دست برنداشت.»