مدیریّت سیاسى
«الامام علی(علیه السلام) : آفة الزّعماء، ضعف السّیاسة؛(2365) امام على(علیه السلام) : ضعف (مدیریّت) سیاسى، آفت پیشوایان است.»
مدیریّت حضرت على(علیه السلام)
«لاَ یَنْبَغِی لِی أَنْ أَدَعَ الْجُنْدَ وَ الْمِصْرَ وَ بَیْتَ الْمَالِ وَ جِبَایَةَ الْأَرْضِ وَ الْقَضَاءَ بَیْنَ الْمُسْلِمِینَ وَ النَّظَرَ فِی حُقُوقِ الْمُطَالِبِینَ ثُمَّ أَخْرُجَ فِی كَتِیبَةٍ أَتْبَعُ أُخْرَى أَتَقَلْقَلُ تَقَلْقُلَ الْقِدْحِ فِی الْجَفِیرِ الْفَارِغِ وَ إِنَّمَا أَنَا قُطْبُ الرَّحَى تَدُورُ عَلَیَّ وَ أَنَا بِمَكَانِی فَإِذَا فَارَقْتُهُ اسْتَحَارَ مَدَارُهَا وَ اضْطَرَبَ ثِفَالُهَا هَذَا لَعَمْرُ اللَّهِ الرَّأْیُ السُّوءُ وَ اللَّهِ لَوْ لَا رَجَائِی الشَّهَادَةَ عِنْدَ لِقَائِی الْعَدُوَّ وَ لَوْ قَدْ حُمَّ لِی لِقَاؤُهُ لَقَرَّبْتُ رِكَابِی ثُمَّ شَخَصْتُ عَنْكُمْ فَلَا أَطْلُبُكُمْ مَا اخْتَلَفَ جَنُوبٌ وَ شَمَالٌ طَعَّانِینَ عَیَّابِینَ حَیَّادِینَ رَوَّاغِینَ إِنَّهُ لَا غَنَاءَ فِی كَثْرَةِ عَدَدِكُمْ مَعَ قِلَّةِ اجْتِمَاعِ قُلُوبِكُمْ لَقَدْ حَمَلْتُكُمْ عَلَى الطَّرِیقِ الْوَاضِحِ الَّتِی لَا یَهْلِكُ عَلَیْهَا إِلَّا هَالِكٌ مَنِ اسْتَقَامَ فَإِلَى الْجَنَّةِ وَ مَنْ زَلَّ فَإِلَى النَّار؛(2366) براى من سزاوار نیست كه لشكر و شهر و بیت المال و جمع آورى خراج و قضاوت بین مسلمانان، و گرفتن حقوق درخواست كنندگان را رها سازم، آنگاه با دسته اى بیرون روم، و به دنبال دسته اى به راه افتم، و چونان تیر نتراشیده در جعبه اى خالى به این سو و آن سو سرگردان شوم! من چونان محور سنگ آسیاب، باید بر جاى خود استوار بمانم تا همه امور كشور، پیرامون من و به وسیله من به گردش درآید، اگر من از محور خود دور شوم، مدار آن بلرزد و سنگ زیرین آن فرو ریزد! به حقّ خدا سوگند كه این پیشنهاد بدى است! به خدا سوگند! اگر امیدوارى به شهادت در راه خدا را نداشتم، پاى در ركاب كرده از میان شما مى رفتم، و شما را نمى طلبیدم چندان كه باد شمال و جنوب مى وزد، زیرا شما بسیار طعنه زن، عیب جو، رویگردان از حق، و پر مكر و حیله اید. مادام كه افكار شما پراكنده است فراوانى تعداد شما سودى ندارد، من شما را به راه روشنى بردم كه جز هلاك خواهان، هلاك نگردند، آن كس كه استقامت كرد به سوى بهشت شتافت و آن كس كه لغزید در آتش سرنگون شد.»
توصیه هاى حضرت على(علیه السلام) براى مدیریّت صحیح
«یَا مُحَمَّدَ بْنَ أَبِی بَكْرٍ أَنِّی قَدْ وَلَّیْتُكَ أَعْظَمَ أَجْنَادِی فِی نَفْسِی أَهْلَ مِصْرَ فَأَنْتَ مَحْقُوقٌ أَنْ تُخَالِفَ عَلَى نَفْسِكَ وَ أَنْ تُنَافِحَ عَنْ دِینِكَ وَ لَوْ لَمْ یَكُنْ لَكَ إِلَّا سَاعَةٌ مِنَ الدَّهْرِ وَ لَا تُسْخِطِ اللَّهَ بِرِضَا أَحَدٍ مِنْ خَلْقِهِ فَإِنَّ فِی اللَّهِ خَلَفاً مِنْ غَیْرِهِ وَ لَیْسَ مِنَ اللَّهِ خَلَفٌ فِی غَیْرِهِ صَلِّ الصَّلَاةَ لِوَقْتِهَا الْمُؤَقَّتِ لَهَا وَ لَا تُعَجِّلْ وَقْتَهَا لِفَرَاغٍ وَ لَا تُؤَخِّرْهَا عَنْ وَقْتِهَا لِاشْتِغَالٍ وَ اعْلَمْ أَنَّ كُلَّ شَیْ ءٍ مِنْ عَمَلِكَ تَبَعٌ لِصَلَاتِكَ وَ [مِنْ هَذَا الْعَهْدِ مِنْهُ ]فَإِنَّهُ لَا سَوَاءَ إِمَامُ الْهُدَى وَ إِمَامُ الرَّدَى وَ وَلِیُّ النَّبِیِّ وَ عَدُوُّ النَّبِیِّ وَ لَقَدْ قَالَ لِی رَسُولُ اللَّهِ(صلى الله علیه و آله) إِنِّی لَا أَخَافُ عَلَى أُمَّتِی مُؤْمِناً وَ لَا مُشْرِكاً أَمَّا الْمُؤْمِنُ فَیَمْنَعُهُ اللَّهُ بِإِیمَانِهِ وَ أَمَّا الْمُشْرِكُ فَیَقْمَعُهُ اللَّهُ بِشِرْكِهِ وَ لَكِنِّی أَخَافُ عَلَیْكُمْ كُلَّ مُنَافِقِ الْجَنَانِ عَالِمِ اللِّسَانِ یَقُولُ مَا تَعْرِفُونَ وَ یَفْعَلُ مَا تُنْكِرُون؛(2367) اى محمد بن ابى بكر! بدان كه من تو را سرپرست بزرگ ترین لشكرم یعنى لشكر مصر، قرار دادم. بر تو سزاوار است كه با خواسته هاى دل مخالفت كرده، و از دین خود دفاع كنى، هر چند ساعتى از عمر تو باقى نمانده باشد. خدا را در راضى نگهداشتن مردم به خشم نیاور، زیرا خشنودى خدا جایگزین هر چیزى بوده امّا هیچ چیز جایگزین خشنودى خدا نمى شود. نماز را در وقت خودش به جاى آر، نه اینكه در بیكارى زودتر از وقتش بخوانى، و به هنگام درگیرى و كار آن را تأخیر بیندازى، و بدان كه تمام كردار خوبت در گرو نماز است. [قسمتى از نامه امام ]هدایتگر، و زمامدار گمراهى، هیچ گاه مساوى نخواهند بود، چنان كه دوستان پیامبر(صلى الله علیه و آله) و دشمنانش برابر نیستند، پیامبر اسلام(صلى الله علیه و آله) به من فرمود: بر امّت اسلام، نه از مؤمن و نه از مشرك هراسى ندارم، زیرا مؤمن را ایمانش باز داشته، و مشرك را خداوند به جهت شرك او نابود مى سازد، من بر شما از مرد منافقى مى ترسم كه درونى دو چهره، و زبانى عالمانه دارد، گفتارش دلپسند و رفتارش زشت و ناپسند است.»