عمر بن مسلم
امام صادق(علیه السلام) جویاى حال یكى از یارانش بنام عمر بن مسلم شد، شخصى عرض كرد: او به عبادت روى آورده و تجارت را ترك نموده است!
امام فرمود: «واى بر او، آیا نمى داند دعاى ترك كننده كسب و كار، مستجاب نمى شود؟ گروهى از اصحاب رسول خدا(صلى الله علیه و آله) پس از آنكه آیه دوم و سوم سوره مباركه طلاق نازل شد: «من یتق الله یجعل له مخرجا و یرزقه من حیث لا یحتسب و من یتوكل على الله فهو حسبه؛ كسى كه پرهیزكار باشد، خداوند راه گشایشى براى او قرار مى دهد، و به او از جائى كه گمان نبرد، روزى مى دهد، و كسى كه به خدا توكل كند، خدا او را كافى است.»، بعضى از اصحاب درها را بروى خود بستند و به عبادت مشغول شدند و گفتند: ما را خدا كفایت مى كند.
این خبر به رسول خدا(صلى الله علیه و آله) رسید، آن حضرت براى آنها پیام فرستاد: چه عاملى شما را به این كار واداشته است؟
گفتند: طبق آیه دوم و سوم سوره مباركه طلاق خداوند متكفّل روزى ما شده، از این جهت مشغول عبادت شده ایم!
پیامبر(صلى الله علیه و آله) به آنها فرمود: «كسى كه كار و كسب را رها كند و مشغول عبادت شود، دعایش مستجاب نمى گردد، بر شماست به كار و كسب.»(2149)
كار بهتر از صدقه خوردن
به پیامبر(صلى الله علیه و آله) خبر دادند كه یكى از مسلمانان مدینه تهیدست شده است. فرمود: او را نزدم بیاورید! بعضى رفتند و او را آوردند، فرمود: آنچه در خانه دارى به اینجا بیاور، و آن را كوچك نشمار. او به خانه خود رفت و یك پلاس و یك كاسه برداشت و به حضور پیامبر(صلى الله علیه و آله) آورد و حضرت آنرا براى فروش به مزایده گذاشت.
عاقبت شخصى به دو در هم خرید، پیامبر(صلى الله علیه و آله) آنها را به آن شخص فروختند و آن دو در هم را به آن مسلمانان داد، و فرمود: «تا یك درهم غذا براى خانواده ات خریدارى كن و با درهم دیگر یك عدد تیشه خریدارى كن.»
او به دستور پیامبر تیشه خرید و آورد و بعد حضرت فرمود: «به بیابان برو و با این تیشه هیزمها را جمع كن و هیچ خار تر و خشكى را در بیابان، كوچك مشمار همه را جمع كن و بفروش.»
او رفت و با همان دستور كار كرد و بعد از پانزده روز در حالى كه وضع مالیش خوب شده بود، به نزد پیامبر آمد.
پیامبر(صلى الله علیه و آله) فرمود: «كار كردن و مزد كار گرفتن براى تو بهتر است از (صدقه گیرى) اینكه در روز قیامت به محشر وارد شوى و نشانه زشت صدقه در چهره ات باشد.(2150)
به زحمت انداختن نفس
فضل بن ابى قره مى گوید: ما بر امام صادق(علیه السلام) وارد شدیم و دیدیم آن حضرت مشغول كار بر روى زمین خودشان هستند، پس گفتیم: فداى شما گردیم، یا به ما بفرمائید این كار را انجام دهیم یا به غلامان خود!
فرمود: «نه بگذارید خودم كار كنم، من مایل هستم خداوند را در حالى ملاقات كنم كه با دست خود كار كرده و با سختى دادن به خود در طلب رزق باشم.»
سپس فرمود: «حتى على(علیه السلام) نیز نفس خود را براى طلب حلال به زحمت مى انداخت.»(2151)