نكوهش تحمیل عبادت خدا
«قَالَ رَسُولُ اللَّهِ(صلى الله علیه و آله) إِنَّ هَذَا الدِّینَ مَتِینٌ فَأَوْغِلُوا فِیهِ بِرِفْقٍ وَ لَا تُكَرِّهُوا عِبَادَةَ اللَّهِ إِلَى عِبَادِ اللَّهِ فَتَكُونُوا كَالرَّاكِبِ الْمُنْبَتِّ الَّذِی لَا سَفَراً قَطَعَ وَ لَا ظَهْراً أَبْقَى؛(1771) رسول خدا(صلى الله علیه و آله) فرمود: همانا این دین محكم و متین است، پس با ملایمت در آن در آئید و عبادت خدا را به بندگان خدا با كراهت تحمیل نكنید تا مانند سوار درمانده اى باشید كه نه مسافت را پیموده و نه مركبى بجا گذاشته.»
شایستگى خدا براى عبادت
«قال العلىّ(علیه السلام) : ما عبدتك خوفا من نارك و لا شوقا لجنتك بل وجدتك اهلا للعبادة؛(1772) على(علیه السلام) : خداوندا! تو را از ترس آتش یا شوق بهشت عبادت نمیكنم، بلكه تو را شایسته عبادت مى بینم.»
حدّ شور و شوق عبادت
«قَالَ رَسُولُ اللَّهِ(صلى الله علیه و آله) أَلَا إِنَّ لِكُلِّ عِبَادَةٍ شِرَّةً ثُمَّ تَصِیرُ إِلَى فَتْرَةٍ فَمَنْ صَارَتْ شِرَّةُ عِبَادَتِهِ إِلَى سُنَّتِی فَقَدِ اهْتَدَى وَ مَنْ خَالَفَ سُنَّتِی فَقَدْ ضَلَّ وَ كَانَ عَمَلُهُ فِی تَبَابٍ أَمَا إِنِّی أُصَلِّی وَ أَنَامُ وَ أَصُومُ وَ أُفْطِرُ وَ أَضْحَكُ وَ أَبْكِی فَمَنْ رَغِبَ عَنْ مِنْهَاجِی وَ سُنَّتِی فَلَیْسَ مِنِّی وَ قَالَ كَفَى بِالْمَوْتِ مَوْعِظَةً وَ كَفَى بِالْیَقِینِ غِنًى وَ كَفَى بِالْعِبَادَةِ شُغُلا؛(1773) جدّم رسول خدا(صلى الله علیه و آله) گفت: از این نكته آگاه باشید كه هر عبادتى شورى در دل مؤمن ایجاد مى كند كه بعد از مدّتى به سردى و سستى مى گراید. هر كس شور و شوقش به عبادت در سر حدّ سنّت و روال من پایدار بماند رهیاب است و هر كس در اثر شور و شوق عبادت از سنّت و روال من درگذرد گمراه است. این را دانسته باشید كه من شبها هم نماز مى خوانم و هم استراحت مى كنم و مى خوابم. روزها گاهى روزه مى گیرم و گاهى افطار مى كنم. من به موقع مى گریم و به موقع مى خندم. هر مؤمنى كه از مسیر و سنّت من اعراض كند با من كه رسول خدا هستم پیوند ندارد. و ابو جعفر باقر گفت: براى موعظه و عبرت، یاد مرگ كافى است. براى بى نیازى از مردم باور كردن وعده خدا كافى است. براى طى كردن اوقات فراغت اشتغال به عبادت كافى است.»