نكات
این مفاهیم و معارفى كه در صحیفه سجّادیه است، به قدرى زیباست ! انسان گاهى اوقات حیرت مى كند كه این چه ذهنى است، چه مغزى است كه توانسته اینها را در كنار هم بنشاند و چنین تعبیراتى را درست كند!(1729)
بنیانگذار انقلاب اسلامى حضرت امام خمینى(قدس سره) در وصیّتنامه الهى سیاسى خود فرموده اند: ما مفتخریم كه ادعیه حیات بخش كه او را قرآن صاعد مى خوانند، از ائمه معصومین(علیهم السلام) ما است. ما به مناجات شعبانیه امامان و دعاى عرفات حسین بن على(علیهم السلام) و صحیفه سجّادیه این زبور آل محمد و صحیفه فاطمیه كه كتاب الهام شده از جانب خداوند تعالى، به زهراى مرضیه است؛ از ماست.
حضرت على بن الحسین(علیه السلام) ، با آن حال نقاهت، آن طورى كه شایسته است، تبلیغ كرد.(1730)
مرحوم فیض الاسلام(قدس سره) درباره صحیفه سجّادیه گفته است:
این كتاب را هر كس از روى اخلاص و با نیّت پاك بخواند و در فهم معانى آن اندیشه نماید، بى درنگ نور الهى در دل او تابیده و متوجه خداوند متعال گشته و به راه سعادت و نیك بختى دنیا و آخرت قدم مى گذارد.
علامه شهید مرتضى مطهرى(قدس سره) گفته است: یكى از آن گنجینه هاى بزرگى كه در دنیاى شیعه وجود دارد این دعاهاست. به خدا قسم گنجینه اى است از معرفت. اگر ما هیچ دلیل دیگرى نداشتیم غیر از دعاهایى كه داریم، از زین العابدین(علیه السلام) صحیفه سجّادیه یا دعاهاى غیر صحیفه سجّادیه ، مانند دعاى ابوحمزه ثمالى از على بن الحسین(علیه السلام) نداشتیم و اسلام در چهارده قرن چیز دیگرى نداشت، جز همین كه توسط شاگردهاى اسلام چنین اثرى ظاهر شده كافى است، آن قدر این ها اوج و رفعت دارد كه اصلاً اعجاز جز این چیزى نیست.
مقام معظم رهبرى فرمودند: « آرى، یك كتاب صحیفه سجّادیه از اول تا آخر پر از انگیزه هاى شریف براى انسان هاست كه اگر انسان به آنها توجه كند واقعاً همین صحیفه سجّادیه كافیست كه یك جامعه را توجه دهد و اصلاح و بیدار كند.» مقام معظم رهبرى در جاى دیگرى از همان بحث پیشنهاد ارزنده اى فرموده اند كه الهام بخش ولایتمداران دانشمند مى باشد: «شایسته است، كسانى روى كتاب شریف صحیفه سجّادیه كار كنند ».
علامه حسن زاده آملى با طرح پیشنهادى مى گوید: امید آن كه در حوزه هاى علمیه مصحّف ادعیه و اذكار كه از ائمه اطهار(علیهم السلام) صادر شده اند و بیانگر مقامات و مدارج و معارج انسانند جزء متون كتب درسى قرار گیرند، و در محضر كسانى كه زبان فهم و اهل دعا و سیر و سلوكند و راه رفته و راهنمایند درس خوانده شوند، در نظر این كمترین، انجیل اهل بیت و زبور آل محمد (صحیفه كامله سجّادیه ) در عداد كتب درسى درآیند كه نقش خوبى در احیاء معارف اصیل اسلامى است، البته فهم و تعلیم و تعلّم آنها بدون معرفت به علوم ادبى و معارف نقلى و عقلى و عرفانى صورت پذیر نیست.
خطیب گرانقدر مرحوم محمّد تقى فلسفى(قدس سره) در مقدمه شرح دعاى مكارم الاخلاق كه یكى از لطیف ترین دعاهاى صحیفه سجّادیه است مى گوید:
«دعاى شریف مكارم الاخلاق صحیفه سجّادیه، حاوى تعالیمى مهم و درس هاى آموزنده و انسان ساز است و به هر نسبت كه افراد علاقه مند و با ایمان در مضامین آن دقّت كنند و محتواى آن را به نیكى فراگیرند و دستورهایش را عملاً به كار بندند، به همان نسبت از سعادت واقعى و كمال راستین برخوردار مى گردند و به مكارم اخلاق و سجایاى انسانى متخلق مى شوند.»
آیت الله جعفر سبحانى در بخشى از مطلبى كه پیرامون این كتاب شریف تحت عنوان «صحیفه سجّادیه یا مكتب عالى تربیت» نگاشته اند، چنین مى فرمایند: «صحیفه سجّادیه دعاهاى پیشواى عارفان، سرور ساجدان، زیور نیایشگران و چهارمین پیشواى شیعیان جهان حضرت زین العابدین(علیه السلام) است. كه به تقاضاى شرایط حكم بر جامعه آن روز، از طریق دعا و نیایش توانسته است، جوهر عرفان و توحید را در قالب دعا ریخته و وظایف مسلمانان را در شدیدترین شرایط روشن سازد. آن شیفته دعا و نیایش، از طریق دعا به ما مى آموزد كه چگونه با خدا راز و نیاز كنیم و چگونه او را تنزیه بنمائیم و چگونه درهاى توبه را به روى خود بگشائیم و با جامعه به چه نحوى رفتار نماییم و راه نیكى به پدر و مادر و فرزندان و دوستان و همسایگان چیست؟ و سلوك انسان وارسته چگونه باید باشد؟
این كتاب به راستى یك مدرسه الهى است كه همه نوع آموزشهاى اخلاقى، اجتماعى و سیاسى در آن هست و به یك معنا مكتب نمونه تربیت است كه سیّد ساجدان با الهام از نیاكان و الهام الهى آن را پى ریزى كرده است.»
مرحوم آقاى طالقانى فرمودند: «آرى صحیفه سجّادیه مجموعه دعاهاى بسیار نفیس فقط دعا نیست، سیاست است، تربیت است و روانكاوى و روانشناسى است، تحقیق روحیّه فردى و ملّتها است، عرفان است، آرامش است، اعتماد به نفس مى آورد، آزادى از زندان نفس مى آورد، ارتباط گروه ها و اقشار مردم را گوشزد مى كند. خدمات متقابل آنها را نسبت به هم اشاره مى كند. هدف از آفرینش را اشاره دارد. نور تارك قافلة انسانیّت یعنى محمّد و آل محمّد(علیهم السلام) را نشان مى دهد و آنها را شفیع مى داند و دیگران را به نزدیك شدن به انوار مى طلبد و خیلى مطالب اجمالى و تفصیلى كه تا به دقّت خوانده نشود، معلوم نمى شود.»