قدرت شایعه!
اواخر ماه رمضان بود كه شایع شده بود ماه دیده شده و فردا عید است. پرسیدند: كى دیده؟ گفتند: از كرمانشاه زنگ زده اند. پرسیدند در كرمانشاه كى دیده؟ گفتند: فلان محلّه. قاصدى فرستادند تا از نزدیك تحقیق كند. گفتند: فلان مسجد، به آن مسجد رفتند، گفتند از خادم شنیده ایم، خادم را پیدا كردند دیدند كور است.(1187)
ولید بن عقبه
ولید بن عقبه ابى معیط از مسلمانانى بود كه ابتدا ظاهرى خوب داشت، تا جائیكه رسول خدا(صلى الله علیه و آله) او را مأمور كرد به سوى قبیله بنى مصطلق برود و زكات و صدقات آنان را بگیرد.
افراد قبیله وقتى شنیدند مأمور پیامبر آمده، به استقبال براى خوش آمدگوئى آمدند.
چون در زمان جاهلیت میان ولید و این قبیله خصومت و عداوت بوده، خیال كرد آنها به كشتن او مهیا شدند، پس مراجعه به مدینه كرد و نزد پیامبر آمد و گفت: اینان زكات مالشان را نمى دهند در حالیكه قضیه به عكس بود.
پیامبر(صلى الله علیه و آله) ناراحت شد و قصد كرد كه سپاهى به طرف آن قبیله بفرستد كه خداوند این آیه را نازل كرد: «اى كسانى كه ایمان آورده اید! اگر شخص فاسقى براى شما خبر آورد تحقیق كنید (در این كه حرف او صحیح است یا دروغ)(1188).»(1189)
بعد از نزول آیه ولید دروغگو بعنوان فاسد شناخته شد، و پیامبر(صلى الله علیه و آله) فرمود: «او از اهل دوزخ است و بعد او با عمروعاص شراب خوردند و دشمنى با پیامبر(صلى الله علیه و آله) و امیرالمؤمنین(علیه السلام) را شیوه خود كرد؛ و چون از طرف خلیفه سوم به امارت كوفه منصوب شد، یك روز صبح به حالت مستى نماز صبح به جماعت را چهار ركعت خواند.(1190)
شعر
كسى را كه عادت بوَد راستى
خطایى رود، درگذارند از او
وگر نامور شد به قولِ دروغ
دگر راست باور ندارند از او
«سعدى»
هر آن كس كه با تو نگوید درست
چنان دان كه او دشمنِ جانِ توست
سخن گفتن كج، ز بیچارگى است
به بیچارگان بَر بباید گریست
«فردوسى»
گر راست سخن گویى و در بند بپایى
بِهْ زانكه دروغَت دهد از بند رهایى
«سعدى»