لمس آیات
ابوبشر، عمرو بن عثمان بن قنبر معروف به «سیبویه» (متوفاى 180 ق) از نحاة مشهور و صاحب كتاب گران سنگ الكتاب در موضوع علم نحو است. این كتاب از بهترین كتابهاى جهان در فن خود است. در الكتاب سیبویه، به سیصد و چند آیه از قرآن مجید استشهاد شده است. گویند: ابوعثمان مازنى -نحوى معروف عرب- حاضر نشده بود این كتاب را به یكى از اهل ذمّه تدریس كند تنها به خاطر این كه دست غیر مسلمان آیات قرآن را لمس نكند با توجه به اینكه پول فراوانى (یكصد دینار) به عنوان حق التدریس به وى پیشنهاد كرده بودند.(1103)
چهار دینار
یك روز كه ابوذر مریض بود، به عصا تكیه كرد و نزد عثمان آمد، دید صد هزار درهم جلو عثمان، و جمعیتى هم اطرافش نشسته انتظار دارند این مال را میانشان قسمت كند.
ابوذر: این چه مالى است از كجا و مصرفش چیست؟
عثمان: این صدهزار درهم است از محلى آورده اند، منتظریم این مقدار هم بر آن افزوده شود تا بعد چه تصمیم بگیریم.
ابوذر: صد هزار درهم بیشتر است یا چهار دینار؟
عثمان: البته صد هزار درهم.
ابوذر: یاد دارى شبى با تو خدمت پیامبر(صلى الله علیه و آله) شرفیاب شدیم، حضرت بحدى محزون و غمناك بود كه جواب سلام درستى به ما نداد، روز بعد ما خدمت ایشان رسیدیم، او را خندان و خوشحال یافتیم، گفتیم پدر و مادرمان به قربانت دیشب شما را خیلى محزون دیدیم و امروز چنین خندان؟ فرمود: «آرى دیشب چهار دینار از بیت المال مسلمین پیش من بود كه تقسیم نكرده بودم، مى ترسیدم اجلم فرا رسد و این مال من تلف شود، اما امروز آن را به مصرف رسانیده خوشوقتم.»(1104)
شعر
دقّت بسیار دارد فهم اسرار عدم
چشم از عالَم بپوشى تا شوى آگاه ما(1105)
هر جا كه سخن كنى تو با دقّت باش
هشدار كه اشتباهِ بى جا نكنى(1106)
آخر این اقرار خواهى كَرد هین
هم ز اوّل روز آخر را ببین
مى توانى دید آخر را مكن
چشم آخربینت را كور و كهن
هر كه آخربین تر او مسعود وار
نبوَدش هر دم به ره رفتن عثار(1107)
به آغاز اگر كار خود ننگرى
به فرجام ناچار كیفر بَرى(1108)
به هر جایى كه خواهى دَر شدن را
نگه كن راهِ بیرون آمدن را
«ناصر خسرو»