بیمارىِ مزاحم
«عن الصّادق(علیه السلام) : الاخوان ثلاثة: فواحد كالغذاء الّذى یحتاج الیه كلّ وقت فهو العاقل و الثّانى فی معنى الدّاء و هو الاحمق و الثّالث فی معنى الدّواء فهو اللّبیب؛(1008) امام صادق(علیه السلام) فرموده: رفقاى صمیمى كه همانند برادر به آدمى وابسته و نزدیك هستند سه قسمند: اول، كسى است كه مانند غذا از لوازم ضرورى زندگى بحساب مى آید و در همه حالات، آدمى به وى نیاز دارد او رفیق عاقل است. دوّم، كسى است كه وجود او براى انسان بمنزله یك بیمارى مزاحم و رنج آور است و او رفیق احمق است. سوّم، رفیقى است كه وجود نافعش بمنزله داروى شفابخش و ضدّ بیمارى است و او رفیق لبیب یعنى روشنفكر بسیار عاقل است.»
جنگ عقل و حماقت
«قال امیر المؤمنین(علیه السلام) : لا یزال العقل و الحمق یتغالبان على الرّجل الى ثمانى عشر سنة فاذا بلغها غلب علیه اكثرهما فیه؛(1009) على(علیه السلام) فرموده است: پیوسته عقل و حماقت در مزاج نوجوانانِ تازه بالغ در جنگ و ستیزند تا بحران تكلیف را پشت سر بگذارند و به سنّ هجده سال برسند. در آن موقع اگر ساختمان فكرى جوان، طبیعى و سالم باشد كم كم عقل پیروز مى شود و حماقت شكست میخورد، و اگر اساساً احمق باشد، حماقت بر عقل غالب خواهد شد.»
ذلّتِ فقر عقلى
«عن ابى عبد اللَّه(علیه السلام) قال: لا غناء اخصب من العقل و لا فقر احطّ من الحمق؛(1010) امام صادق(علیه السلام) فرموده: خیر و بركتِ هیچ ثروتى به قدر عقل نیست، و پستى و ذلّتِ هیچ فقرى به پایه حماقت كه فقر عقلى است نمیرسد.»