نكات
تقوى، انسان را از دروغ بستن به خدا و ضایع كردن حقّ مردم بیمه مى كند. توبه در «حقّ اللَّه» اثر دارد، نه «حقّ الناس»، چون حق مردم مربوط به رضایت صاحبان حقّ است. مراسم و تشریفاتى كه عامل حفظ و تثبیت حقّ مردم شود، ارزشمند است. كم گذاشتن حقّ مردم تنها در محدوده چیزهاى وزنى و كشیدنى و یا پیمانه اى نیست، بلكه شامل همه چیزهایى كه مردم داد و ستد مى كنند و امانات نیز مى شود. ضایع كردن حقّ مردم در مسائل اقتصادى، یكى از بارزترین نمونه هاى فساد است. زیرا اقتصاد ناسالم، جامعه را به فساد مى كشاند. مبلغ قرارداد مهم نیست، حفظ اطمینان و حقّ الناس مهم است. «وَ لا تَسْئَمُوا أَنْ تَكْتُبُوهُ صَغِیراً أَوْ كَبِیراً». ثبتِ سند به صورت دقیق و عادلانه سه فایده دارد: الف: ضامن اجراى عدالت است. ب: موجب جرأت گواهان بر شهادت دادن است. ج: مانع ایجاد بدبینى در جامعه است. معطّل شدن امروز براى نوشتن قرارداد، بهتر از فتنه و اختلاف فرداست. تنها موردى كه متن «سوگندنامه» از طریق وحى، دیكته شده است، «حقّ الناس» است. كم فروشى، حرام و مراعات حقّ الناس واجب است.