سفارش امیرالمؤمنین به بازاریها
«الإمام الباقر(علیه السلام) : كان أمیر المؤمنین(علیه السلام) بالكوفة ... فیطوف فی أسواق الكوفة، سوقا سوقا، و معه الدّرّة على عاتقه ... فینادی: یا معشر التّجّار، اتّقوا اللَّه ... قدّموا الاستخارة، و تبرّكوا بالسّهولة، و اقتربوا من المبتاعین، و تزیّنوا بالحلم، و تناهوا عن الیمین، و جانبوا الكذب، و تجافوا عن الظّلم، و أنصفوا المظلومین، و لا تقربوا الرّبا، «أَوْفُوا الْمِكْیالَ وَ الْمِیزانَ بِالْقِسْطِ وَ لا تَبْخَسُوا النَّاسَ أَشْیاءَهُمْ وَ لا تَعْثَوْا فِی الْأَرْضِ مُفْسِدِینَ». قال: فیطوف فی جمیع أسواق الكوفة، ثمّ یرجع فیقعد للنّاس. قال: و كانوا إذا نظر إلیه قد أقبل إلیهم قال: «یا معشر النّاس!»، أمسكوا أیدیهم و أصغوا إلیه ب آذانهم و رمقوه بأعینهم حتّى یفرغ من كلامه، فإذا فرغ قالوا: السّمع و الطّاعة یا أمیر المؤمنین!؛(970) امام باقر(علیه السلام) : امیر المؤمنین(علیه السلام) در كوفه ... در بازارها -یكى پس از دیگرى- با تازیانه اى بر دوش گردش مى كرد ... و ندا مى داد كه: اى صنف تاجر و كاسب! از خدا بترسید ... از او طلب خیر كنید، و از آسانگیرى بركت خواهید، و با خریداران صمیمى باشید، و با بردبارى خود را بیارایید، و یكدیگر را از سوگند یاد كردن باز دارید، و از دروغگویى دورى جویید، و خود را از ظلم دور دارید، و با مظلومان (و مغبون شدگان) با انصاف رفتار كنید، و به ربا نزدیك مشوید، و «پیمانه و ترازو را تمام بپیمایید و وزن كنید، و از حقّ مردم چیزى مكاهید، و در زمین به فسادگرى مپردازید» ... بدین گونه در همه بازارها و فروشگاههاى كوفه گردش مى كرد، و پس از آن بازمى گشت و به فیصله دادن امور مردم مى پرداخت. و هنگامى كه مردم او را مى دیدند كه به سوى بازار مى آید و «اى مردم!» مى گوید، دست از كار مى كشیدند و خوب به سخنان او گوش مى دادند، و به او مى نگریستند تا آنگاه كه از سخن گفتن باز مى ایستاد؛ و چون سخنانش به پایان مى رسید مى گفتند: شنیدیم، اطاعت، اى امیر المؤمنین!»
ننگ لذّت نامشروع
«قال على(علیه السلام) : تفنى اللّذاذة ممّن نال صفوتها من الحرام و یبقى الإثم و العار. تبقى عواقب سوء فی مغبّتها لا خیر فی لذّة من بعدها النّار؛(971) على(علیه السلام) : (در برخى منابع آمده است كه این دو بیت را نیز -به عنوان هشدار و موعظه و بیدار كردن بازاریان از غفلت- مى خواند) لذّتهایى كه مرتكبان فعل حرام به آنها كامروا گشته اند از دست مى رود، و گناه و ننگ آن بر گردن انسان مى ماند. و در پى آنها (در این دنیا و آن دنیا)، عاقبتى بد گریبانگیر آدمى مى شود؛ آرى، لذّتى (سودى) كه به دنبال آن آتش دوزخ باشد، هیچ خوب نیست.»
راستگویى در معامله
«الحسین بن المختار القلانسی قال: قلت لأبی عبد اللَّه(علیه السلام) : إنّا نعمل القلانس فنجعل فیها القطن العتیق فنبیعها، و لا نبیّن لهم ما فیها؟ فقال: إنّی أحبّ لك أن تبیّن لهم ما فیها؛(972) حسن بن مختار قلانسى (كلاهدوز) مى گوید: به امام صادق(علیه السلام) گفتم: ما كلاه مى دوزیم و در لاى كلاه پنبه كهنه مى گذاریم و چیزى از این بابت به خریداران نمى گوییم؟ فرمود: من دوست دارم كه به خریداران بگویى كه چه پنبه اى كار مى كنى.»