اثر مطالعه و بررسى سرگذشت زمین و ملّتها
«قُلْ سِیرُواْ فِى الْأَرْضِ ثُمَّ انظُرُواْ كَیْفَ كاَنَ عَقِبَةُ الْمُكَذِّبِینَ؛(669) بگو: «روى زمین گردش كنید! سپس بنگرید سرانجام تكذیب كنندگان آیات الهى چه شد؟!»
عبرت از تاریخ
«أَ هُمْ خَیرٌ أَمْ قَوْمُ تُبَّعٍ وَ الَّذِینَ مِن قَبْلِهِمْ أَهْلَكْنَهُمْ إِنَّهُمْ كاَنُواْ مُجْرِمِینَ؛(670) آیا آنان بهترند یا قوم «تبّع» و كسانى كه پیش از آنها بودند؟! ما آنان را هلاك كردیم، چرا كه مجرم بودند!»
تاریخ تمدّن
«أَ لَمْ یَرَوْاْ كَمْ أَهْلَكْنَا مِن قَبْلِهِم مِّن قَرْنٍ مَّكَّنَّهُمْ فِى الْأَرْضِ مَا لَمْ نُمَكِّن لَّكُمْ وَ أَرْسَلْنَا السَّمَاءَ عَلَیهِم مِّدْرَارًا وَ جَعَلْنَا الْأَنْهَرَ تَجْرِى مِن تَحْتِهِمْ فَأَهْلَكْنَهُم بِذُنُوبِهِمْ وَ أَنشَأْنَا مِن بَعْدِهِمْ قَرْنًا ءَاخَرِینَ؛(671) آیا ندیدند چقدر از اقوام پیشین را هلاك كردیم؟! اقوامى كه (از شما نیرومندتر بودند و) قدرتهایى به آنها داده بودیم كه به شما ندادیم بارانهاى پى در پى براى آنها فرستادیم و از زیر (آبادیهاى) آنها، نهرها را جارى ساختیم (اما هنگامى كه سركشى و طغیان كردند،) آنان را بخاطر گناهانشان نابود كردیم و جمعیت دیگرى بعد از آنان پدید آوردیم.»